บนเส้นทางสายสันติภาพ “เชียงใหม่-เชียงตุง – เมืองลา”

การเดินทางเข้าไปยังเมืองเชียงตุงในยุคเปิดเสรีด้านการท่องเที่ยวของรัฐบาลพม่า ทำให้ดูเหมือนว่าจะล่นระยะเวลาได้พอสมควร จากเมื่อก่อนที่ออกจากอำเภอแม่สาย เชียงรายประมาณ 8 โมงเช้าถึงเชียงตุง 4 โมงเย็น ตอนนี้อาจใช้เวลาเพียงแค่ครึ่งวันเท่านั้น เพราะถนนหนทางได้รับการพัฒนาและทำขึ้นใหม่ในหลาย ๆ ช่วง

นักเดินทางผู้คร่ำหวอดอยู่ในโลกของงานสารคดีฝีมือดีคนหนึ่งของไทยอย่างคุณธีรภาพ โลหิตกุล เคยกล่าวถึงการเดินทางไปเมืองเชียงตุง แว่นแคว้นอันไพบูลย์ของชาวไทขึน หรือไทเขิน เมื่อราว 20 กว่าปีที่ผ่านมาว่า หนทางไปเมืองเชียงตุงนั้นเต็มไปด้วยฝุ่นจากถนนลูกรัง ระยะทาง 180 กม.จากอำเภอแม่สายไปเมืองเชียงตุงนั้นต้องใช้เวลาในการเดินทางนานถึง 8 ชั่วโมง นับเป็นการเดินทางอันแสนยากลำบากหนทางหนึ่งบนถนนสายสันติภาพ เส้นทางที่เชื่อมต่ออาณาเขตระหว่างกลุ่มชนชาวไท ในเอเชียอาคเนย์

ด้วยความที่เชียงตุงเคยเป็นหัวเมืองเก่าแก่ของอาณาจักรล้านนาและมีประวัติศาสตร์ของการก่อตั้งเมืองอยู่ในยุคสมัยเดียวกับล้านนา จึงทำให้ในอดีตสองเมืองนี้มีความสัมพันธ์อันดีต่อกัน ยิ่งในระยะหลังราชสำนักเชียงใหม่กับเชียงตุงยิ่งแน่นแฟ้นกันมากขึ้นเมื่อมีราชตระกูลของทั้งสองอภิเษกสมรสกัน ดังนั้นเชียงใหม่และเชียงตุงจึงคล้ายเป็นบ้านพี่เมืองน้องกันมาแต่ไหนแต่ไร

จากความผูกพันกันทางเครือญาติและวัฒนธรรมที่คล้ายคลึงนี่เองจึงทำให้เชียงตุงมีอะไรคล้ายกับเชียงใหม่ ทว่าเป็นเมืองเชียงใหม่เมื่อราว 70 – 80 ปีก่อน โดยเฉพาะรูปทรงของอาคารบ้านเรือนที่สร้างด้วยไม้สักชั้นเดียวมุงหลังคาด้วยกระเบื้องดินขอ หรือกระเบื้องดินเผา ทำให้นึกย้อนถึงอดีตถนนท่าแพที่ในเวลานั้นเต็มไปด้วยอาคารไม้ดังกล่าว ปัจจุบันเชียงใหม่ไม่มีอาคารที่ว่าแล้ว แต่ในเชียงตุงยังคงมีให้เห็นบนถนนแทบทุกสาย

การเดินทางเข้าไปยังเมืองเชียงตุงในยุคเปิดเสรีด้านการท่องเที่ยวของรัฐบาลพม่า ทำให้ดูเหมือนว่าจะล่นระยะเวลาได้พอสมควร จากเมื่อก่อนที่ออกจากอำเภอแม่สาย เชียงรายประมาณ 8 โมงเช้าถึงเชียงตุง 4 โมงเย็น ตอนนี้อาจใช้เวลาเพียงแค่ไม่ถึง 4 ชั่วโมงเท่านั้น เพราะถนนหนทางได้รับการพัฒนาและทำขึ้นใหม่ในหลาย ๆ ช่วง

จากอำเภอแม่สายเราใช้เส้นทางสาย ท่าขี้เหล็ก – ท่าเดื่อ ระยะทางประมาณ 60 กม.เมื่อมาถึงบ้านท่าเดื่อมีทางบรรจบกับถนนหลักอีกสาย หากเลี้ยวขวาจะไปเมืองยอง เลี้ยวซ้ายไปเชียงตุง ถนนในช่วงนี้ได้รับการซ่อมแซมราดผิวถนนขึ้นใหม่สามารถทำความเร็วได้ ระยะทาง 120 กม.จากตรงนี้ใช้เวลาไม่ถึง 3 ชั่วโมงก็ถึงเมืองเชียงตุง เมืองใหญ่อันดับหนึ่งบนแผ่นดินรัฐฉานทางฝั่งตะวันออกของพม่า

เมืองเชียงตุง เป็นเมืองเล็ก ๆ ในโอบล้อมของภูเขา หากจะเปรียบให้เข้าใจง่ายและเห็นภาพได้ชัดก็ให้นึกถึงเมืองแม่ฮ่องสอน ที่มีอาคารบ้านเรือนปลูกลดหลั่นกันลงมาจากเนินเขา ส่วนบริเวณกลางเมืองมีหนองน้ำที่ชาวบ้านเรียกว่า “หนองตุ๋ง” หรือ “หนองตุง” อันเป็นที่มาของชื่อเมืองเชียงตุง ซึ่งมองยังไงก็คล้ายกับเมืองแม่ฮ่องสอน จะผิดกันบ้างก็ตรงคนเมืองแม่ฮ่องสอนส่วนใหญ่เป็นชาวไทใหญ่ หรือ ม่าน ส่วนคนเมืองเชียงตุงจะเป็นชาวไทเขิน ถ้าลองนึกภาพง่าย ๆ ก็เอาบ้านเรือนของเชียงใหม่เมื่อ 70 – 80 ปีที่แล้วมาปลูกไว้ในเมืองแม่ฮ่องสอนยังไงยังงั้น

กล่าวกันว่า หากต้องการจะดูวิถีชีวิตของคนเชียงตุงก็ให้ไปดูได้ที่ตลาดเช้า หรือ กาดหลวงเชียงตุง ซึ่งทุก ๆ เช้าจะมีบรรดาชาวบ้านจากทั่วเมืองมาหาซื้อข้าวของเครื่องใช้ นอกจากนั้นยังมีกลุ่มชนชาวไทใหญ่ ไทลื้อ ไทเขิน ปะปนกันนับเป็นภาพการชุมชนชนเผ่า “ไต” มากที่สุดแห่งหนึ่ง

จากเมืองเชียงตุงยังมีเส้นทางซึ่งสามารถเดินทางต่อไปได้หลายทางว่าจะไปเมืองตองยี เมืองที่มีทะเลอินเลแหล่งดูนกนางนวลที่สวยงามที่สุดของพม่าหรือจะเลือกมุ่งหน้าสู่เมืองลา เมืองท่าชายแดนของจีนหรือนครที่ว่ากันว่าไม่เคยเงียบเหงาไปจากเสียงสียามราตรี แหล่งสวรรค์ของนักท่องราตรีทั้งหลาย

ด้วยความยากลำบากของเส้นทางจากเชียงตุงไปเมืองลา หนทางที่คดเคี้ยวไปตามไหล่เขา “ซ้ายเป็นหน้าผาขวาเป็นเหว” จึงทำให้มีนักท่องเที่ยวเพียงไม่กี่คนที่เคยเข้าไปสัมผัสเมืองอันทรงเสน่ห์แห่งนี้ จะว่าไปแล้วเมืองลา นับเป็นเมืองชายแดนของพม่าที่มีอาณาเขตติดกับเมืองต้าล่อประเทศจีน เมืองลาเริ่มเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวในฐานะของเมืองชายแดนที่มีการเปิดบ่อนคาสิโนและโชว์อะโกโก้มากที่สุด นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ที่เข้ามาเที่ยวในเมืองลาจึงเป็นคนจีนและคนพม่า ส่วนคนไทยอย่างเรา ๆ มีเพียงไม่กี่คนที่จะมีโอกาส (พลัดหลง) เข้าไปในเมืองแห่งนี้

เมืองลาเป็นเมืองที่สร้างขึ้นใหม่ในเขตปกครองพิเศษของพม่าที่จีนทำสัญญาเช่าสำหรับเป็นเมืองท่องเที่ยวของนักท่องสวรรค์ยามราตรี ดังนั้นในเมืองลาจึงมีสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นโรงแรมระดับ 5 ดาว อย่างโรงแรมโอเรียลเตลและโรงแรมอื่น ๆ ผุดขึ้นมากมายพร้อม ๆ กับมีบ่อนคาสิโน ดิสโก้เทค อาบอบนวด บาร์อะโกโก้ ไว้รองรับนักท่องเที่ยว

จากเมืองลามีเส้นทางซึ่งสามาถทะลุออกเมืองเชียงรุ้ง หรือ สิบสองปันนา ระยะทางประมาณ 100 กม.เท่านั้น นอกจากนั้นเส้นทางสายนี้ยังเชื่อมต่อไปถึงเมืองคุนหมิง มุ่งหน้าสู่ซีอานผ่านเส้นทางสายไหมไปจนถึงมองโกเลีย

จักรพงษ์ คำบุญเรือง
[email protected]