แอ่วหนองเงือก สัมผัสวิถีถิ่นไทยอง เที่ยวสุขีทุกซีซั่น

หมู่บ้านทั่วไทยกว่า 75,032 แห่งนั้น เชื่อว่า “บ้านหนองเงือก” หมู่ 5 ใน ต.แม่แรง อ.ป่าซาง จ.ลำพูน น่าจะติดอันดับแหล่งเรียนรู้ สัมผัสวิถีถิ่นที่น่าสนใจอีกแห่ง เพราะตั้งแต่ปีพ.ศ. 2348 – 2356 ที่ผู้คนส่วนหนึ่งอพยพมาจากเมืองยอง พม่าในห้วงเวลา “เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง” มาร่วมสร้างบ้าน สร้างเมือง ในแผ่นดินล้านนา ย่อมมีตำนานเรื่องเล่ามากมายบ้านหนองเงือก เป็นอีกสถานที่ตั้งรกรากของชาวยองกลุ่มนี้ ตำนานพื้นบ้านกล่าวถึงที่มาของชื่อหมู่บ้านว่า มีหนองน้ำที่มีตาน้ำไหลออกมาไม่เคยเหือดแห้งชาวบ้านเรียก”หนองออกฮู” เล่าลือถึงปรากฎการณ์ บางสิ่งบางอย่างที่พิสูจน์ไม่ได้ เคยฉุดลากวัวและสัตว์เลี้ยงชาวบ้านจมหายไป เลยตั้งชื่อ”บ้านบวกเงือก” ต่อมา กลายเป็น บ้านหนองเงือก (“บวก “ภาษาถิ่นแปลว่า หนองน้ำ )

ตั้งแต่อดีต จนถึงปัจจุบัน คือแหล่งผลิตผ้าพื้นเมือง แหล่งใหญ่อีกแห่งของไทย หมู่บ้านมีขนาดราวๆ 2.5 ตร.กม. พื้นที่ทั่วไปเป็นชุมชนเกษตรกรรมมี 553 ครัวเรือน ประชากรกว่า 1,661 คน ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำการเกษตร ทำสวนลำไย ทำไร่ และงานหัตถศิลป์ หัตถกรรมทอผ้า จากรุ่นสู่รุ่น รายได้เฉลี่ยทั้งปี 78,427 บาทต่อคน ซึ่งถือว่าอยู่ดี มีสุข ตามวิถีพอเพียง

ด้วยพลังความร่วมมือของชุมชน ตลอดจนหลายภาคส่วนทำให้คว้ารางวัลชนะเลิศ หมู่บ้านดีเด่น (บ้านสวยเมืองสุข) ปี 2559 , หมู่บ้านท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ (เที่ยวสุขีซีซั่น 3) ในปีเดียวกัน หลังจากปี 58 คว้ารางวัลเกียรติยศ หมู่บ้านสิ่งทอนาโนแห่งที่หนึ่ง “ในโครงการพัฒนา สร้างสรรค์ ผ้าพื้นเมือง” รวมถึง ชนะการประกวดหมู่บ้านปลอดขยะ ในปี 59

นอกจากนั้นยังผนึกพลังพัฒนาสถานศึกษา รร.บ้านหนองเงือก จนเป็นหนึ่งในสถานศึกษาที่มีความโดดเด่นหลายด้าน ทั้งการสืบสานภูมิปัญญา จากรุ่นสู่รุ่น, การเรียน การสอน บนพื้นฐาน “บวร” บ้าน วัด โรงเรียน และการนำจุดเด่นของชุมชน ด้านทอผ้า สู่กิจกรรม งานฝ้ายงาม บ้านหนองเงือก จนกลายเป็นเทศกาล งานประจำปีช่วง เมษายน ที่ผู้คนทั่วสารทิศจะแห่แหมาสัมผัส วิถีชุมชนผ่านรูปแบบการท่องเที่ยว, การแสดงต่างๆ อย่างน่าสนใจ จนจุดประกายให้ผู้นำชุมชนและชาวบ้าน ร่วมกันจัดระเบียบท่องเที่ยวชุมชน กระตุ้นให้เกิดจิตสำนึก รักและหวงแหน ภาคภูมิใจในความเป็นไทยอง หนองเงือก ร่วมเชิดชู บอกเล่า ความงดงาม คุณค่าวิถีชีวิต วัฒนธรรมท้องถิ่น ที่มีมากมายอาทิ วัดหนองเงือก ที่มีโบราณสถาน จิตกรรมฝาผนังเก่าแก่, พิพิธภัณฑ์ไทยอง, หนองออกรู แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ต้นกำเนิดชุมชน, การทอผ้าด้วยสีย้อธรรมชาติ จนผลิตภัณฑ์เป็นที่ยอมรับของผู้คน สร้างรายได้ ในการจำหน่าย จนกลายเนรายได้หลักของแต่ละครอบครัว อีกทั้งกลุ่มจักสาน งานไม้ ,โคม ที่บ้านพ่อเสย มูลชีพ, การทำกระเป๋านกฮูก ทำจากเศษผ้า, วิถีเกษตรพอเพียงการนำหลักการมีส่วนร่วมผ่านประชาคมหมู่บ้าน นำไปสู่การพัฒนาชุมชนที่มีความหลากหลาย ส่งผลให้ชุมชนเข้มแข็ง พร้อมๆกับก่อตั้งกลุ่ม หนองเงือกโฮมสเตย์ไทยอง เมื่อปี 2558 เพื่อสร้างเสริม กิจกรรมการท่องเที่ยวชุมชน ที่ เทศบาลตำบลแม่แรง (ทต.แม่แรง)

ซึ่งมี นายทวี ณ ลำพูน เป็นนายก ทต. ได้ร่วมดำเนินโครงการสนับสนุน(ส่งเสริมการท่องเที่ยว วัฒนธรรม บ้านสวย เมืองสุข) จนกลุ่มหนองเงือกโฮมสเตย์ไทยอง ผ่านการประเมินมาตรฐานครั้งแรกเมื่อปี 2559 ปัจจุบันมี นส.บุญชุม แก้วกัน เป็นประธาน มีนางจันทร์ศรี มะกอกคำ เป็นรองประธานกลุ่มทั้งนี้ นางวารุณี นันทชัยบัญชา กรรมการฝ่ายบ้านพัก กล่าวว่า “การบริหารจัดการ มีคณะกรรมการ ,มีคณะที่ปรึกษา เป็นอาจารย์ เช่น อ.มงคล มูลชีพ, อ.สนั่น ศรีกอก, อ.บุญสุ่มสุ่ม อินกองงาม รวมถึงพ่อหลวงปิติพงค์ ปันเจริญ ผู้ใหญ่บ้านและคุณประพันธ์ นันทพนัก”โดยบริบทของกลุ่มสมาชิกจะเป็นผู้ที่มีสวน บ้านพักในหมู่บ้าน แล้วเปิดพื้นที่บริการด้านที่พัก อาหาร มีกิจกรรมการท่องเที่ยวที่กำหนดขึ้นร่วมกัน ได้ใบรับรองมาตรฐานการประเมินตามคำสั่ง อำเภอป่าซางที่ 449/2561 ช่วง ตค.61 เป็นไปตามเงื่อนไขที่หน่วยงานภาครัฐฯกำหนด

มีความน่าสนใจว่า ความร่วมมือกันจะยึดหลักแบ่งปัน มีกฎกติกา ที่ไหนรับผู้เข้าพักแล้วก็จะวนไปลำดับถัดไป จนถึง สมาชิกรายสุดท้ายแล้ววนมาเริ่มต้นใหม่ การกำหนดราคา ห้องพักและกิจกรรม ยกตัวอย่างแค่ 350 บาท/น/คืนรวมอาหารเช้า กิจกรรมฐานเรียนรู้ แต่ละฐาน 500 บาท อาหารขันโตก หัวละ 150 บาท ถ้ามาเป็นหมู่คณะ มีกิจกรรมพิเศษ เหมาจ่าย คนละ 990บาท จักรยานฟรี มีพร้อม นับเป็นอีกปรากฎการณ์ ความร่วมมือของชุมชน ที่มีความเป็นพหุสังคม มีอัตลักษณ์โดดเด่นด้านวิถีถิ่น วัฒนธรรม และ สถานที่ โดยนำต้นทุนที่มีอยู่มาต่อยอด ขยายผล เพื่อสร้างงาน สร้างเสริมรายได้ กระตุ้นเศรษฐกิจชุมชน ด้วยสำนึกรักและหวงแหน ของดีที่มีอยู่ จาก รุ่นสู่รุ่น

มีข้อแนะนำ จากการรีวิวบอกต่อๆกัน ถ้าต้องการสัมผัส อาหารพื้นเมือง ห้ามพลาดพลาด เมนู “แกงผักอะยิอะเยาะ” และออมแรงไว้ปั่นจักรยาน ยามเช้าๆสูดกลิ่นอายชนบท แล้วจะหลงเสน่ห์ ถิ่นไทยองหนองเงือก เลือกเที่ยวอย่างสุขี ได้ทุกๆซีซั่นชัวร์!