ตำนาน วัดช้างร้องเมืองลำพูน

วัดสำคัญคู่บ้านคู่เมืองลำพูนมาช้านานที่สร้างในสมัยพระนางจามเทวีและมีประวัติความสำคัญเกี่ยวเนื่องกับช้างพระที่นั่งของพระนางจามเทวี วัดนี้คือ “วัดช้างร้อง” หรือ “วัดช้างรอง” ตั้งอยู่ทางด้านทิศเหนือของวัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหารประมาณ 200 เมตรวัดช้างรอง ตั้งอยู่ที่บ้านท่านาง ถนนรอบเมืองใน อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน บนเนื้อที่ 2 ไร่ 2 งาน ทิศเหนือของวัดตั้งติดกับหมู่บ้านท่านาง ด้านหน้าวัดหันหน้าไปทางทิศตะวันออกติดกับแม่น้ำกวง แม่น้ำสายหลักของเมืองลำพูน

ความสำคัญของวัดช้างรอง สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.1542 ตามประวัติเล่าว่า เมื่อช้างของพระนางจามเทวีชื่อว่า “ผู้ก่ำงาเขียว” ควาญช้างได้นำมาอาบน้ำที่แม่น้ำกวงตรงบริเวณประตูท่านางแล้วควาญช้างก็นำช้างมาอาบน้ำสะอาดที่บ่อน้ำบริเวณที่สร้างวัดในปัจจุบัน และช้างก็ได้แผดเสียงร้องขึ้น ต่อมาพวกราชตระกูลที่เป็นเชื้อสายของเจ้าผู้ครองนครลำพูน ร่วมกับประชาชนจึงได้สร้างวัดขึ้นตั้งชื่อว่า “วัดช้างร้อง” เมื่อกาลเวลาเนิ่นนานไป ชื่อวัดได้เพี้ยนไปจากวัดช้างร้องกลายเป็น “วัดช้างรอง” ซึ่งอาจหมายถึงช้างทรงหรือช้างพระที่นั่งของพระนางจามเทวีที่มาแผดเสียงร้องเวลาควาญช้างนำมาอาบน้ำก็ได้

เมื่อเข้าไปยังภายในบริเวณวัดจะพบกับศาสนสถานที่เก่าแก่และมีความสำคัญ เช่น พระอุโบสถ สร้างเมื่อ พ.ศ.2442 ผูกพันธสีมาเมื่อ พ.ศ.2460 ส่วนที่เห็นในหลังปัจจุบันได้สร้างขึ้นใหม่เมื่อปี พ.ศ.2528 หอไตร หรือ หอธรรม สร้างเมื่อ พ.ศ.2438 พระธาตุเจดีย์ สร้างเมื่อประมาณ พ.ศ.2442 กุฏิสงฆ์ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2476และศาลาการเปรียญ อุดมรัฐราษฏร์ประสิทธิ์ สร้างเมื่อ พ.ศ.2499นอกจากนี้ทางวัดช้างรองยังมีกิจกรรมบำเพ็ญสาธารณะและกิจกรรมส่งเสริมพระพุทธศาสนา เช่นมีการจัดให้มีการบรรพชาสามเณรภาคฤดูร้อน เป็นประจำทุกปี ภายในวัดยังเป็นที่ตั้งของชมรมผู้สูงอายุจังหวัดลำพูน เป็นศูนย์บริการผู้สูงอายุประจำจังหวัดลำพูน และยังได้ร่วมกับหน่วยงานราชการ เช่น โรงพยาบาลลำพูน จัดค่ายอบรมเยาวชนที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงที่จะมีโอกาสติดยาเสพติดได้ง่ายเข้าค่ายอบรมน้ำใสใจจริง

มีการแสดงธรรมแก่ศรัทธาประชาชน ที่มาทำบุญในทุกวันพระ นอกจากนั้นยังได้จัดส่งพระสงฆ์ สามเณรเข้าไปสอนวิชาพระพุทธศาสนาในโรงเรียน เช่น โรงเรียนจักรคำคณาทร โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์ โรงเรียนชุมชนสันป่ายางหลวงและเข้าไปอบรมนักโทษในเรือนจำจังหวัดลำพูน

ทางวัดยังจัดให้มีการบริการแก่ชุมชน เช่นให้ใช้สถานที่วัดเป็นที่ประชุมแก่ชุมชนบ้านท่า บ้านท่านาง ทุกวันที่ 5 ของเดือนและได้ร่วมชุมชนบ้านท่า – ท่านางตั้งกลุ่มออมทรัพย์ขึ้นเพื่อสนับสนุนการออมทรัพย์ของชาวบ้านในชุมชนวัดช้างร้อง หรือ วัดช้างรอง นับได้ว่าเป็นวัดสำคัญเก่าแก่ควบคู่กับการสร้างเมืองลำพูน เมื่อมีโอกาสลองแวะเข้าไปเที่ยวชมโบราณสถานของวัดช้างรอง นอกจากจะไปเห็นความสวยงามของศิลปกรรมแล้วยังสามารถเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของเมืองลำพูนได้จากวัดแห่งนี้ด้วย

บทความโดย
จักรพงษ์ คำบุญเรือง