เมืองปายนั้น เป็นเมืองที่สงบเงียบ มีวัฒนธรรม ประเพณีและธรรมชาติที่สวยงาม ผู้คนมีอัธยาศัยไมตรีอันดี ในความที่เป็นเมืองเล็ก ๆ เช่นนี้ ทำให้นักท่องเที่ยวผู้หลงใหลในธรรมชาติมักไม่พลาดที่จะเข้ามาทักทายเมืองปายแห่งนี้อยู่เสมอ ด้วยความที่ปายเป็นเมืองพุทธ
ผู้คนของที่นี่จึงเคร่งครัด ในศาสนาดังจะเห็นได้ในช่วงเทศกาลงานบุญ ผู้เฒ่าผู้แก่จะพากันไป ร่วมทำบุญกันที่วัด ซึ่งแสดงออกได้ชัดเจน ในงานประเพณีดับไฟเทียน ในช่วงเทศกาลออกพรรษาที่ผ่านมา ประเพณีดับไฟเทียนของวัดหลวงเมืองปาย เป็นประเพณีเก่าแก่ของชาวไตใหญ่ที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมานานนับร้อยปี จากหนังสือประวัติเมืองปาย ซึ่งเขียนโดยอาจารย์คณิต วนากมล กล่าวถึงประเพณีดับไฟเทียนวัดหลวงเมืองปายว่า เมื่อปี พ.ศ. 2427 สมัยที่ขุนเนิงเป็นเจ้าเมืองปายอยู่นั้น มีพระภิกษุออเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวงในสมัยนั้น ท่านได้เป็นผู้ริเริ่มจัดงานประเพณีดับไฟเทียนขึ้นมาเป็นครั้งแรก จนถึงวันนี้ประเพณีดับไฟเทียนวัดหลวงเมืองปายได้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นเวลา 120 ปี ประเพณีดับไฟเทียนหรืองานปอยเหลินสิบเอ็ด บางชุมชนเรียกประเพณีแห่ต้นเกี๊ยะ ส่วนชาวไตใหญ่จะเรียกว่า “ปอยอ่องจ้อด” จะจัดขึ้นในช่วงหลังเทศกาลออกพรรษา โดยถือเอาวันแรม 14 ค่ำเดือน 11 ของทุกปี ในวันงานจะมีการแห่ต้นเกี๊ยะเพื่อนำไปจุดในบริเวณวัดกล่าวกันว่าความเชื่อของชาวไตใหญ่ ได้มีการอัญเชิญพระพุทธเจ้ามาประดิษฐานในจองพาราซึ่งชาวบ้านจะสร้างขึ้นไว้ตามบ้านเรือนของตนเองในวันออกพรรษา หลังจากที่พระพุทธองค์ได้เสด็จลงมาโปรดมนุษย์บนโลกแล้ว ชาวบ้านก็จะได้อัญเชิญพระพุทธองค์ขึ้นสู่สรวงสรรค์
ผู้คนของที่นี่จึงเคร่งครัด ในศาสนาดังจะเห็นได้ในช่วงเทศกาลงานบุญ ผู้เฒ่าผู้แก่จะพากันไป ร่วมทำบุญกันที่วัด ซึ่งแสดงออกได้ชัดเจน ในงานประเพณีดับไฟเทียน ในช่วงเทศกาลออกพรรษาที่ผ่านมา ประเพณีดับไฟเทียนของวัดหลวงเมืองปาย เป็นประเพณีเก่าแก่ของชาวไตใหญ่ที่ถือปฏิบัติสืบต่อกันมานานนับร้อยปี จากหนังสือประวัติเมืองปาย ซึ่งเขียนโดยอาจารย์คณิต วนากมล กล่าวถึงประเพณีดับไฟเทียนวัดหลวงเมืองปายว่า เมื่อปี พ.ศ. 2427 สมัยที่ขุนเนิงเป็น
เจ้าเมืองปายอยู่นั้น มีพระภิกษุออเป็นเจ้าอาวาสวัดหลวงในสมัยนั้น ท่านได้เป็นผู้ริเริ่มจัดงานประเพณีดับไฟเทียนขึ้นมาเป็นครั้งแรก จนถึงวันนี้ประเพณีดับไฟเทียนวัดหลวงเมืองปายได้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาเป็นเวลา 120 ปี ประเพณีดับไฟเทียนหรืองานปอยเหลินสิบเอ็ด บางชุมชนเรียกประเพณีแห่ต้นเกี๊ยะ ส่วนชาวไตใหญ่จะเรียกว่า “ปอยอ่องจ้อด” จะจัดขึ้นในช่วงหลังเทศกาลออกพรรษา โดยถือเอาวันแรม 14 ค่ำเดือน 11 ของทุกปี ในวันงานจะมีการแห่ต้นเกี๊ยะเพื่อนำไปจุดในบริเวณวัด
กล่าวกันว่าความเชื่อของชาวไตใหญ่ ได้มีการอัญเชิญพระพุทธเจ้ามาประดิษฐานในจองพาราซึ่งชาวบ้านจะสร้างขึ้นไว้ตามบ้านเรือนของตนเองในวันออกพรรษา หลังจากที่พระพุทธองค์ได้เสด็จลงมาโปรดมนุษย์บนโลกแล้ว ชาวบ้านก็จะได้อัญเชิญพระพุทธองค์ขึ้นสู่สรวงสรรค์
ด้วยการดับไฟเทียนอันถือเป็นวันเสร็จสิ้นงานบุญออกพรรษาของชาวไตใหญ่ อีกนัยหนึ่งเพื่อเป็นการถวายแด่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่พระองค์ได้เสด็จลงมายังโลกมนุษย์ งานดับไฟเทียนของชาวไตใหญ่ จะมีการละเล่นพื้นบ้านต่าง ๆมากมาย มีการแข่งขันจุดดอกไม้ไฟ การแสดงลิเกไทใหญ่หรือ จ๊าตไต มีการออกร้านจำหน่ายสินค้าของชาวไต ซึ่งบรรยากาศของงานคล้าย ๆ กับงานวัดในหมู่บ้านตามชนบทของภาคเหนือ ประเพณีดับไฟเทียนของวัดหลวงเมืองปายจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่ มีชาวบ้านออกมาร่วมงานเป็นจำนวนมาก ตามท้องถนนมีการแห่ต้นเกี๊ยะของหมู่บ้านต่าง ๆ สองข้างถนนมีผู้คนสนใจยืนรอชมขบวน ทั้งนักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างชาติ หลังจากนั้นต้นเกี๊ยะของแต่ละหมู่บ้านจะถูกนำไปจุดไว้ที่วัด นักท่องเที่ยวที่เดินทางมาปาย ในช่วงเทศกาลออกพรรษา จึงได้พบเป็นประเพณีดับไฟเทียน ซึ่งเป็นประเพณีของชาวไตใหญ่ มีแห่งเดียวเท่านั้นที่แม่ฮ่องสอน
บทความโดย
จักรพงษ์ คำบุญเรือง
ร่วมแสดงความคิดเห็น