สถานการณ์ภัยแล้งจังหวัดเชียงใหม่ มาไวกว่าทุกปี แค่เดือนมกกราคม ก็เริ่มขาดแคลนน้ำ ในบางพื้นที่ จนต้องวางแผนรับมืออย่างเร่งด่วน เพื่อให้ทันต่อเหตุการณ์ ผลจากสภาพอากาศที่แปรปรวน อย่างเช่น เมื่อปลายปี 2562 จากการเกิดพายุลูกเห็บ ถล่มเชียงใหม่ จนทำให้ภาคการเกษตรได้รับผลกระทบอย่างมาก และ ภัยธรรมชาติเหล่านี้สร้างความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ส่งผลต่อเศรษฐกิจและสังคมทั้งทางตรงและทางอ้อม
สำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ได้เตรียมการรับสถานการณ์ภัยแล้ง ด้านการเกษตร ปี 2563 โดยแจ้งให้สำนักงานเกษตรอำเภอทุกอำเภอประเมินสถานการณ์ วิเคราะห์พื้นที่เสี่ยง และให้ประชาชนเตรียมการป้องกันพื้นที่การเกษตร โดยเฉพาะพื้นที่ที่มีพืชผลมูลค่าสูง และมีความสำคัญทางเศรษฐกิจ….
พร้อมทั้งให้ทุกพื้นที่ปรับปรุงทะเบียนเกษตรกรที่ทำการเพาะปลูกให้เป็นปัจจุบัน เพื่อให้ฐานข้อมูลนั้นเป็นปัจจุบัน และให้ความช่วยเหลือต่อไป และให้ประเมินผลกระทบด้านการเกษตร ทั้งนี้เมื่อเกิดภัยแล้งให้เร่งประเมินความเสียหาย และช่วยเหลือเกษตรกรในพื้นที่อย่างรวดเร็ว ทันต่อสถานการณ์และแจ้งสำนักงานเกษตรจังหวัด อย่างเร่งด่วน
จังหวัดเชียงใหม่ ถือว่าเป็นหัวเมืองสำคัญทางภาคเหนือ ของประเทศไทย ในด้านการจัดเก็บรายได้ เพื่อใช้ในการพัฒนาประเทศ ถือว่าเป็นการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ระดับประเทศ ดังนั้น สถานการณ์ภัยแล้ง ในเขตพื้นที่จึงไม่ได้ส่งผลกระทบแค่ ภาคการเกษตร เช่น สวนมะม่วง สวนส้ม สวนลิ้นจี่ สวนลำใยและนาข้าว แต่ส่งผลกระทบโดยรวมไปจนถึง ภาคอุตสาหกรรม การท่องเที่ยว และ เพื่อการอุปโภค-บริโภค ของประชนในเขตพื้นที่ และในแถบจังหวัดใกล้เคียง
เนื่องจากน้ำเป็นปัจจัยหลักในการทำกิจกรรมต่าง ๆ อย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็น การใช้น้ำเพื่อ การทำกิจกรรมด้านการท่องเที่ยว เช่น น้ำตก ล่องแพ และเดินป่า รวมถึงการน้ำดิบที่ใช้ในการผลิตน้ำประปา ป้อนเข้าสู่ ธุรกิจที่พักและครัวเรือน หรือ เพื่ออุตสาหกรรมการผลิต ตั้งแต่ระดับครัวเรือนไปจนถึง อุตสาหกรรมการผลิตขนาดใหญ่ ต่างต้องพึ่งพา “น้ำ” เป็นปัจจัยหลัก
จากการเปิดเผยข้อมูลสำนักงานชลประทานที่ 1 สถานการณ์น้ำในเขตความรับผิดชอบ ณ เขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล จ.เชียงใหม่ ปริมาณน้ำของเขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล มีปริมาณน้ำ 149.196 ล้านลูกบาศก์เมตร (ลบ.ม.) คิดเป็น 56.30% เขื่อนแม่กวงอุดมธารา มีปริมาณน้ำ 75.300 ล้าน ลบ.ม. คิดเป็น 28.63% อ่างเก็บน้ำขนาดกลาง จำนวน 12 แห่ง มีปริมาณน้ำรวม 29 ล้าน ลบ.ม. คิดเป็น 34% อ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก จำนวน 117 แห่ง มีปริมาณน้ำรวม 39 ล้าน ลบ.ม. คิดเป็น 59% และฝายแม่แตง มีปริมาณน้ำไหลเข้าฝาย 4.687 ลบ.ม.ต่อวินาที
สถานการณ์ดังกล่าว ยังมีแนวโน้มอีกว่า ในปี 2563 ตั้งแต่เดือนมกราคม ถึง เดือนพฤษภาคม 2563 ปริมาณน้ำฝนจะต่ำกว่าค่าปกติร้อยละ 5-10 ซึ่งปัจจุบันปริมาณน้ำเก็บกักในอ่างเก็บน้ำต่าง ๆ ของจังหวัดเชียงใหม่ภาพรวมในปี 2563 จะต่ำกว่าปี 2562 กว่าครึ่งหนึ่ง
ทั้งนี้ สำนักงานชลประทานที่ 1 ได้มีการวางแผนการบริหารจัดการน้ำ คือ จะมีการส่งน้ำให้สำหรับกิจกรรมการอุปโภคบริโภค และการเกษตร เฉพาะพื้นที่ปลูกไม้ผล-ไม้ยืนต้น รวม 19 ล้าน ลบ.ม. เนื่องจากปริมาณน้ำต้นทุนมีน้อย, การบริหารจัดการน้ำของเขื่อนแม่งัดสมบูรณ์ชล มีแผนส่งน้ำปริมาณ 115 ล้าน ลบ.ม. ให้พื้นที่ 2 ส่วน
ประกอบด้วย พื้นที่โครงการฯ 45 ล้าน ลบ.ม. และพื้นที่การเกษตรลุ่มน้ำปิงตอนบนในเขตจังหวัดเชียงใหม่และลำพูน 70 ล้าน ลบ.ม. โดยส่งน้ำตามแผน 25 รอบเวณ เริ่มรอบเวรแรก 11 มกราคม 2563 ถึง 1 กรกฎาคม 2563 และการบริหารจัดการน้ำของอ่างเก็บน้ำขนาดกลาง ได้วางแผนการจัดสรรน้ำให้สอดคล้องกับปริมาณน้ำต้นทุนของแต่ละโครง หรือการบริหารจัดการน้ำของอ่างเก็บน้ำเชิงเดี่ยว
กรณีที่ประสบภาวะวิกฤติภัยแล้งสำนักงานชลประทานที่ 1 ได้ดำเนินการโครงการแก้มลิงที่อยู่ในเขตพื้นที่โครงการฯ แม่แตง เพื่อเป็นแหล่งเก็บกักน้ำสำรอง จำนวน 10 แห่ง ความจุเก็บกักรวม 5.296 ล้าน ลบ.ม. ปัจจุบันได้ผันน้ำไปเก็บไว้แล้วปริมาณ 2.646 ล้าน ลบ.ม.
ในขนาดที่ สำนักงานเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ เปิดเผยถึงพื้นที่การเกษตรที่มีโอกาสเกิดความแห้งแล้ง ว่ามีทั้งด้านพืชและด้านปศุสัตว์ ซึ่งด้านพืชมีจำนวน 21 อำเภอ 162 ตำบล เกษตรกร 39,717 ราย รวมพื้นที่การเกษตร 221,844.36 ไร่ แยกเป็นข้าว 53,882 ไร่ พืชไร่ 15,024.50 ไร่ พืชผัก 30,433.63 ไร่ และไม้ผล 122,504.23 ไร่
ในส่วนการจัดตั้งศูนย์อำนวยการเฉพาะกิจ แก้ไขและบรรเทาวิกฤตภัยแล้ง ปี 2562/63 ที่สำนักงานชลประทานที่ 1 และจัดตั้งศูนย์รับเรื่องร้องเรียนปัญหาเรื่องน้ำ บริเวณฝาย/ประตูระบายน้ำ ตลอดลำน้ำปิงในเขต จ.เชียงใหม่และลำพูน จำนวน 6 แห่ง เพื่อแก้ไขปัญหาภัยแล้งให้แก่ผู้ใช้น้ำทุกภาคส่วนที่ใช้น้ำจากแม่น้ำปิงได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ โดยจะบริหารจัดการน้ำช่วงเดือนมกราคม – พฤษภาคม 2563
ผลกระทบต่อความสูญเสียทางเศรษฐกิจในช่วงภัยแล้ง อาจมีมูลค่าความสูญเสียทางเศรษฐกิจที่ไม่สามารถประเมินได้ สถานการณ์ภัยแล้งส่งผลกระทบค่อนข้างรุนแรงกับภาคเกษตรของไทย แต่อย่างไรก็ดี ยังต้องจับตาสถานการณ์ภัยแล้งในปีนี้ ที่อาจจะลากยาว และส่งผลกระทบต่อเนื่องถึงปริมาณน้ำต้นทุนในเขื่อน ซึ่งจะใช้เป็นน้ำเพื่อทำการเกษตร
โดยจะกระทบต่อพืชเกษตรหลัก ที่มีฤดูกาลเก็บเกี่ยวในช่วงฤดูแล้ง ยิ่งทำให้ตัวเลขมูลค่าความสูญเสียทางเศรษฐกิจมีความเสียหายต่อเนื่อง และกระทบกับรายได้เกษตร ซึ่งจะทำให้ฉุดกำลังซื้อครัวเรือนภาคเกษตร การมีงานทำ รวมทั้งปัญหาในภาคธุรกิจขนาดเล็ก
การหาเทคโนโลยี และวิธีการต่าง ๆ เข้ามาช่วยเหลืออาจจะมองดูว่าช้าไปในการดำเนินการทั้งในเรื่องของความล่าช้า ของรัฐที่จะต้องมีกระบวนการขั้นตอน กว่าจะเสร็จสิ้น ป่านนั้นคงสิ้นลมกันพอดี ในขณะที่กระทรวงพาณิชย์เองก็ควรขยับตัวมาสิ่งเสริมและดูแลเกษตรกร บ้าง โดยมองจากมุมมองของความจำเป็นสำหรับเกษตรกร ได้ด้านมาตรการด้านการส่งออก ภาษี และแรงงานไม่ใช่เอาแต่นั่งตากแอร์แล้วรอรับแต่ข้อมูลที่ ไม่ทันต่อเหตุการณ์ รวมถึงความไม่ชัดเจนในเรื่องนโยบายที่เกี่ยวข้อง จนส่งผลกระทบรุนแรงต่อภาคการผลิต
จริง ๆ เรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญ ที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจำเป็นต้องเร่งเข้ามาให้ความช่วยเหลือดูแล เพราะภาคเกษตรถือเป็นส่วนหนึ่งที่มีความสำคัญและมีน้ำหนักอย่างมากต่อภาพรวมเศรษฐกิจไทย ที่ผ่านมาภาคเกษตรได้รับผลกระทบอย่างมากแล้ว จากปัญหาราคาผลผลิตตกต่ำ ซึ่งส่งผลกระทบต่อความสามารถในการใช้จ่ายให้ชะลอตัวลงด้วย จนนำไปสู่หลายๆ ปัญหา โดยเฉพาะปัญหาหนี้ครัวเรือน และหนี้นอกระบบ หากไม่เร่งแก้ไขปัญหาในส่วนนี้ อาจส่งผลเสียต่อการเติบโตของเศรษฐกิจไทยได้
ผลผลิตทางการเกษตรที่น้อยลงในเขตพื้นที่ อาจจะส่งผลกระทบต่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจให้ปรับตัวลดลงเช่นกัน ส่งผลให้เกษตรกรและผู้ประกอบสินค้าเกษตรที่เกี่ยวข้อง เช่น ปุ๋ย ยากำจัดศัตรูพืช และอุปกรณ์ทางการเกษตรต่าง ๆ มีรายได้ลดลงตาม อย่างไรก็ดี ผลกระทบดังกล่าวน่าจะมีไม่มากนัก หากฝนตกตามช่วงเวลาที่คาดการณ์ไว้ แต่ถ้าฝนไม่ตกตามที่คาดการณ์ไว้ จะส่งผลกระทบค่อนข้างรุนแรงต่อภาคการเกษตร เนื่องจากผลผลิตทางการเกษตรจะลดน้อยลงมาก ส่งผลต่อการขยายตัวทางเศรษฐกิจของประเทศที่มีความเสี่ยงจะปรับตัวลดลง
พืชบางชนิดอาจมีราคาปรับตัวที่สูงขึ้น จากผลผลิตที่ลดลง และนั้นอาจส่งผลกระทบต่อธุรกิจที่ต้องใช้วัตถุดิบ ต้นทุนก็จะเพิ่มขึ้น หากผู้ประกอบการไม่สามารถปรับราคาสินค้าให้สอดคล้องกับการเพิ่มขึ้นของต้นทุน นั้นอาจจะส่งผลให้ผลประกอบการลดลงได้
ในกรณีเช่นนี้เคยเกิดขึ้นมาแล้ว ในช่วงต้นฤดูฝนของเดือน พ.ค. – มิ.ย. 2562 ฝนมาช้ากว่าปกติ อีกทั้งปริมาณน้ำฝนที่ตกลงมาก็น้อยกว่าค่าปกติ ซึ่งเกิดจากการที่โลกกำลังเผชิญปรากฏการณ์เอลนีโญกำลังอ่อน ทำให้ประเทศไทยมีอุณหภูมิสูงกว่าค่าปกติ และมีแนวโน้มที่จะมีปริมาณน้ำฝนต่ำกว่าค่าปกติ
ปริมาณน้ำในเขื่อนสำคัญหลายแห่งที่อยู่ในระดับต่ำ เกิดความวิตกกังวลว่าจะมีน้ำเพียงพอสำหรับการอุปโภคบริโภคและการเกษตรหรือไม่ ในเวลาต่อมาภัยธรรมชาติที่สร้างความเสียหายอย่างหนักให้แก่ประเทศไทย กลับกลายเป็นอุทกภัยที่เกิดจากการเผชิญกับพายุโซนร้อนโพดุล และตามมาด้วยพายุโซนร้อนคาจิกิ ที่เกิดขึ้นอย่างหนักในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากภัยแล้งในช่วงก่อนหน้า แม้ว่าพื้นที่เกษตรบางส่วนอาจได้รับผลดีจากปริมาณน้ำฝนที่เพิ่มขึ้นจากพายุที่เข้ามา แต่ในบางพื้นที่ เช่น อุบลราชธานี ยโสธร ศรีสะเกษ และร้อยเอ็ด ได้รับความเสียหายอย่างมากจากน้ำท่วมที่เกิดขึ้น และสถานการณ์ยังมีความรุนแรงต่อเนื่อง ทำให้รัฐบาลต้องออกประกาศยกระดับการจัดการสาธารณภัยในพื้นที่สี่จังหวัดดังกล่าวให้เป็นการจัดการสาธารณภัยขนาดใหญ่ระดับสาม ซึ่งเป็นระดับเดียวกับเมื่อครั้งเกิดอุทกภัยรุนแรงทางภาคใต้ในช่วง ธ.ค. 59 – ม.ค. 60
ร่วมแสดงความคิดเห็น