งานมนต์เสน่ห์ “ผ้าทอยกดอก” สถาบันผ้าทอหริภุญชัยลำพูน

ลำพูนแม้ว่าจะเป็นเมืองเล็กที่เก่าแก่ที่สุดในอาณาจักรล้านนา นอกเหนือจากสถาปัตยกรรมที่สะท้อนความรุ่งเรืองของแผ่นดินนี้แล้ว งานหัตถกรรมทอผ้าโดยเฉพาะผ้าทอยกดอกก็เป็นหนึ่งของงานสร้างสรรค์จากภูมิปัญญาที่ถูกถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ การทอผ้ายกดอกในลำพูนระยะเริ่มแรกนั้นมีจุดเริ่มต้นใน “คุ้มเจ้า” ซึ่งแต่เดิมมีการทอผ้าฝ้ายยกดอกอยู่ก่อนแล้ว แต่เป็นการทอผ้าในลวดลายธรรมดาไม่สวยงามวิจิตรมากนัก
นอกจากผ้าไหมทอยกดอกแล้ว ศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านของชาวลำพูนที่ขึ้นชื่ออีกอย่างหนึ่งก็คือ ผ้าฝ้ายทอมือป่าซาง ซึ่งถือได้ว่ามีลวดลายสวยงามไม่แพ้ผ้าไหมยกดอกของลำพูน ก็ว่าได้ ผ้าฝ้ายทอมือของป่าซางมีแหล่งผลิตเป็นชุมชนใหญ่ อยู่ที่บ้านหนองเงือกและบ้านดอนหลวง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง ที่หมู่บ้านนี้แทบทุกบ้าน จะมีการทอผ้าฝ้ายที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ เช่นกัน
ถ้าใครอยากจะเห็นความงดงามของผ้าพื้นเมือง ที่สร้างสรรค์มาจากมันสมองของชาวบ้าน ถ้าจะเรียกชื่อให้สวยเก๋หน่อยก็คือ สร้างมาจากภูมิปัญญาของชาวเมืองลำพูนนี้ มีให้เห็นในงานมหกรรมผ้าทอและของดีเมืองลำพูน ซึ่งจัดขึ้นราวต้นเดือนเมษายนเป็นประจำทุกปี

นอกจากจะเป็นงานที่ส่งเสริมด้านการท่องเที่ยวของจังหวัดลำพูนแล้ว ยังเป็นการเปิดตลาดให้กับกลุ่มทอผ้าแต่ละชุมชนได้มีโอกาส นำผลงานหัตถกรรมผ้าทอพื้นเมืองมาจัดแสดง และจำหน่ายในราคาย่อมเยาอีกด้วย
เนื่องจากเมืองลำพูนได้ชื่อว่า เป็นเมืองที่มีวิถีของชาวบ้านซึ่งประกอบอาชีพทอผ้า แทบจะเรียกได้ว่าเกือบทุกหมู่บ้านก็ว่าได้ และด้วยการเล็งเห็นความสำคัญดังกล่าว องค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน จึงได้จัดตั้ง “สถาบันผ้าทอหริภุญชัย” การจัดตั้งสถาบันผ้าทอหริภุญชัยขึ้น เพื่อเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีการทอผ้าของชาวลำพูน
ซึ่งมีประวัติศาสตร์ความเป็นมายาวนาน และมีเอกลักษณ์โดดเด่นให้ดำรงคงอยู่ สถาบันผ้าทอยังเป็นการศูนย์เสริมสร้างอาชีพให้แก่กลุ่มทอผ้า และเป็นสถาบันที่รวบรวมพ่อครูแม่ครู ที่มีความรู้เกี่ยวกับการทอผ้า เพื่อถ่ายทอดภูมิปัญญาการทอผ้าด้วยมือ สู่เยาวชนและผู้ที่สนใจ รวมทั้งยังเป็นศูนย์การเรียนรู้ในด้านการออกแบบลวดลายผ้าทอโบราณ การพัฒนาการทอผ้าลวดลายใหม่ ๆ
นอกจากนั้นสถาบันผ้าทอมือหริภุญชัย ยังเป็นศูนย์ส่งเสริมด้านการตลาดเกี่ยวกับการทอผ้าของจังหวัดลำพูน โดยองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน ได้จัดหาวัสดุอุปกรณ์การทอผ้า รวมทั้งจัดหาผ้าซิ้นโบราณหายาก เพื่อนำมาจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ผ้าทอฯ สถาบันผ้าทอมือหริภุญชัย ได้จัดงานแสดงผ้าทอยกดอกขึ้นภายใต้ ชื่อ “เสน่ห์ทุนทางวัฒนธรรมชุมชนลำพูน” ในงานจัดกิจกรรรมการแสดงศิลปวัฒนธรรม การแสดงดนตรีพื้นเมือง
นอกจากนั้น ยังมีนิทรรศการความรู้เรื่องผ้าทอเมืองลำพูน และการเสวนาเรื่องผ้าจก ผ้ายก ผ้าย้อม และผ้าปัก ขณะเดียวกันมีการจำลองหมู่บ้านของคนเมืองลำพูน กาดหมั้วในบรรยากาศพื้นเมืองรวมถึงการประกวดย่าม

ผู้สนใจเข้าร่วมกิจกรรม และชมความสวยงามของผ้าทอยกดอกลำพูนได้ที่ สถาบันผ้าทอหริภุญชัย ในวันที่ 6 – 8 มีนาคม 2563 เวลา 09.00 – 18.00 น.
บทความโดย
จักรพงษ์ คำบุญเรือง

ร่วมแสดงความคิดเห็น