พะเยา พระไอเดียเจ๋ง ! อนุรักษ์ ทำ กุบละแอ (หมวก)โบราณล้านนา ไว้ ก่อนสูญหายไป

วันที่ 20 เม.ย. 63 ผู้สื่อข่าวได้เดินทางไปดูพระสงฆ์ ทำ หมวก หรือกุบละแอ แบบโบราณล้านนา ที่วัดสันป่าสัก ตำบลห้วยข้าวก่ำ อ.จุน จ.พะเยา ได้ สานหมวก หรือกุบละแอ ที่คนโบราณล้านนาใช้ เป็นเครื่องสวมใส่ศีรษะ กันลมกันแดดกันฝน ที่มีรูปร่างลักษณะไม่เหมือนใครและไม่มีใครเหมือน ในปัจจุบันหาดูได้ยาก พระสงฆ์ วัดสันป่าสัก จึงทำการอนุรักษ์จัดทำไว้ให้แก่คนรุ่นหลังได้ศึกษา ก่อนที่จะสูญหายไป

พระสุขอนันต์ กัลยาณธัมโม พระลูกวัดสันป่าสัก กล่าวว่า การทำ หมวก หรือกุบละแอแบบโบราณ เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีมาแต่ครั้งบรรพบุรุษ ปัจจุบันการทำหมวก หรือกุบละแอ แทบไม่มีให้เห็นจนใกล้จะสูญหายคนรุ่นหลังก็แทบไม่รู้จักแล้ว จึงได้ใช้ความรู้ที่มีพร้อมพระสงฆ์ในวัดสันป่าสัก ได้ทำ หมวก หรือกุบละแอแบบโบราณ ซึ่งถือว่า เป็นเครื่องสูงชนิดหนึ่ง ของพระมหากษัตริย์ และขุนนางสมัยในอดีต ตลอดจนคนชั้นสามัญชนก็ได้ใช้สวมใส่เป็นเครื่องประดับศรีษะ ที่คนโบราณล้านนาและล้านช้าง ใช้สวมใส่ศรีษะ ในยุคโบราณ แต่ปัจจุบันแทบจะไม่มีให้พบเห็นแต่อย่างใด

สำหรับวิธีการทำก็จะมีอุปกรณ์ หลายอย่าง อาทิ หมง ตัวแบบขึ้นรูปและตอกทำจากไม้ไผ่บงเหนียว นำมาจักเป็นเส้นใช้จักสานหมวก หรือกุบละแอ แบบโบราณ
ขั้นตอนการจัดทำหลังจากขึ้นรูปแล้ว ก็จะนำไป ตากแดดให้แห้งสนิทหลังจากนั้นก็จะนำมา ทาด้วยส่วนผสม ขี้ใต้ กาว ขี้เลื่อย ร่องชาติ และนำไปผึ่งแดดจนแห้ง หลังจากนั้นก็จะนำมา ทาด้วยน้ำยาที่ผสมดป็นสีดำ เมื่อแห้งสนิทหลังจากนั้นก็จะนำมาตกแต่งเขียนด้วยลวดลายต่างๆ เป็นลวดลายแบบล้านนา ที่ลงด้วยสีทอง สลับสีดำ พร้อมกับ ตกแต่งด้วย ยอดปลีแหลมบน กุบ หรือหมวก หลังจากเสร็จสิ้นก็จะนำมาร้อยเชือกไว้ ภายใน ใต้หมวกเพื่อใช้สำหรับคล้องคางกันลมพัดกันหล่น

สำหรับพิธีการสวมใส่กุบ ละแอ หรือหมวก จะมีขั้นตอน วิธีการสวมใส่ ที่ไม่เหมือนใครและไม่มีใครเหมือน คือจะต้องมีการ นำผ้าขาวม้าหรือผ้าโพกศรัษะ เป็นผืนยาว นำมาพันมัดโพกศีรษะไว้ แล้วทำการเอากุบ ละแอ หรือหมวก สวมใส่ ซึ่งจะกระชับกับศรีษะพอดีไม่หลวมไม่หลุด

กุบละแอ หรือหมวก คนโบราณล้านนา ได้มีการแบ่ง หมวกที่สวมใส่ของคนล้านนาไว้ สาม รูปแบบ สาม ชนชั้น จะมีตั้งแต่ระดับ กษัตริย์ ทรงใช้ เป็นเครื่องสูงเป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศ ทั้งขุนนาง และเสนาอำมาตย์ และก็คนระดับกลางและระดับล่าง ก็จะใช้ใส่เหมือนกัน แต่รายละเอียดความสวยงามการตกแต่งก็จะแตกต่างกันไปตามฐานะ

สำหรับกุบละแอ ทางพระสุขอนันต์ กัลยาณธัมโม ทำการสืบสานการทำหมวก หรือกุบละแอเพื่อที่จะสืบทอดฟื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่น การทำหมวก กุบละแอ
หรือหมวกโบราณของชาวล้านนา ที่ใกล้จะสูญหายไปจากวิถีชีวิตของคนล้านนาแล้ว จึงได้ทำการอนุรักษ์รักษาไว้และยังรับสอนทำหมวกหรือกุบละแอ โบราณแก่ผู้คนที่สนใจด้วย ภายในบริเวณวัดสันป่าสัก เพื่อเป็นการสร้างงานแบบหัตถกรรมที่มีคุณค่าทางภูมิปัญญาขอคนล้านนามิให้สูญหายไป