“วัดดอยป่าตาล” วัดคู่บ้านคู่เมืองเถิน สร้างโดยครูบาเจ้าศรีวิชัยนักบุญแห่งล้านนา 

วัดดอยป่าตาล ตั้งอยู่เลขที่ 33 หมู่ 8 เหล่ามะกอก ตำบลเถินบุรี อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง ห่างจากที่ว่าการอำเภอเถินระยะทาง 5 กม. ตำนานเล่าว่า ในอดีตชาติของพระโพธิสัตว์เมื่อเสวยพระชาติเป็นพญาวัว อันกำเนิดแต่แม่วัว พ่อวัวแดง ได้เดินทางรอนแรมมาถึงป่าด้านตะวันตกแม่น้ำวัง เป็นที่อาศัยของสัตว์นานาชนิด มียักษ์ใหญ่ 3 ตน รักษาขุมแก้ว เงิน ทองคำ แม่วัวได้มานอน จึงเรียนว่า “ม่อนวัวนอน” ในปี พ.ศ. 2471 ครูบาเจ้าศรีวิชัย หรือครูบาศิลธรรม ได้เดินทางมาจากจังหวัดเชียงใหม่ โดยที่ท่านได้นำคณะสานุศิษย์ และคณะศรัทธาในอำเภอเถินและอำเภอใกล้เคียงร่วมกันสร้างสิ่งต่าง ๆ เช่น วิหาร เจดีย์ โดยที่ในเวลาต่อมากรมศิลปากรได้ขึ้นบัญชีไว้ว่าเป็นโบราณสถานแห่งชาติในปี พ.ศ. 2477 โดยได้ถือว่าเป็นสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์เป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองเถินมานาน ตรงกับวันเพ็ญเดือน 6 ขึ้น 15 ค่ำ และเมื่อถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี ประชาชนจะพร้อมใจกันไปนมัสการและสรงน้ำพระธาตุวัดดอยป่าตาลเป็นประจำทุกปี จึงถือเป็นประเพณีสรงน้ำพระธาตุวัดดอยป่าตาลสืบมาจนถึงปัจจุบัน

สถานที่สำคัญภายในวัดดอยป่าตาล
วิหารวัดดอยป่าตาล มีลักษณะเป็นวิหารปูนโดยด้านหน้ามีลวดลายแกะสลักเสราอย่างสวยงาม ซึ่งได้จัดสร้างเมื่อ ปี พ.ศ .2469 ขนาดกว้าง 12 เมตร ยาว 22 เมตร สถาปัตยกรรมแบบไทยล้านนาผสมพม่า หลังคามุงด้วยดินขอ สร้างโดยครูบาศรีวิชัยและคณะศิษยานุศิษย์ โดยรอบประกอบด้วยศาลารายรอบวิหารทั้ง 3 ด้าน กว้าง 3 เมตร ยาว 40 เมตร และยังคงสภาพเดิมไว้อย่างสมบูรณ์

 

บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ มีลักษณะเป็นบ่อปูนทรงกลมความลึก 14 เมตร กว้าง 1.50 เมตร อายุ 75 ปี เป็นศิลปะแบบล้านนา ตั้งอยู่กลางลานวัดดอยป่าตาล ทำการขุดบ่อ พ.ศ. 2478 มีน้ำตลอดปี แม้จะอยู่บนยอดดอย แต่น้ำไม่เคยแห้ง ผู้คนถือว่าเป็นบ่อน้ำศักดิ์สิทธ์หรือบ่อน้ำทิพย์

 

บันไดนาค เป็นบันไดปูนปั้นมีความสูงชันมาก ยาวประมาณ 90 เมตร กว้างประมาณ 2.80 เมตร มีบันได 50 ขั้น ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยครูบาศรีวิชัย ประมาณ พ.ศ. 2486 ความยาว (วัดจากบนถึงล่างสุด) ประมาณ 90 เมตร อายุ 67 ปี เป็นศิลปะแบบล้านนาดั้งเดิม ในวันพระใหญ่ประชาชนจะเดินเท้าขึ้นทางบันได เพื่อสักการะพระธาตุศักดิ์สิทธิ์ที่ประดิษฐานที่วัดดอยป่าตาลแห่งนี้เพื่อความเป็นสิริมงคลของตนเองและครอบครัว

หอไตร เป็นหอที่มีการก่อสร้างแบบครึ่งตึกครึ่งไม้โดยมีความกว้าง 4.60 เมตร ยาว 9 เมตรอายุประมาณ 72 ปีเป็นศิลปะแบบล้านนาซึ่งใช้เป็นหอสำหรับเก็บรวบรวมใบลานและพระไตรปิฎกซึ่งเป็นคำสั่งสอนมาแต่ช้านาน สร้าง พ.ศ. 2481 โดยครูบาคำห้อชัยวงศ์ ครูบาสีมา พรหมจกโก ได้บูรณะซ่อมแซม คือ เปลี่ยนกระเบื้องมุงหลังคาเป็นดินสอขอ เปลี่ยนไม้กลอน,ไม้ระแนง และไม้ฝา โดยรักษาส่วนร่าง ที่เป็นปูนและลายแกะสลักไม้หน้าจั่ว เป็นของเดิมไว้ เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2548

สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองเถิน หากมีโอกาสต้องมานมัสการและสรงน้ำพระธาตุสักครั้งในชีวิต
วัดดอยป่าตาล ตำบลเถินบุรี อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง 52160 โทร.0-5423-9699