การทอผ้าเป็นวิถีชีวิตของคนในหมู่บ้านมาแต่อดีต ซึ่งครัวเรือนจะทอผ้าอยู่ใต้ถุนบ้านนำมาตัดเย็บเสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่มใช้ในชีวิตประจำวันให้กับคนในครอบครัวที่เริ่มตั้งแต่การปลูกต้นฝ้ายในไร่ ตามแนวรั้วบ้านนำมาอืดปั่นให้เป็นเส้นฝ้ายที่เรียกว่า เส้นฝ้ายเมือง ย้อมสีจากสีของพืชที่อยู่ตามธรรมชาติเพึยงผ้าพื้นธรรมดาไม่มีลวดลาย
เส้นผ้าฝ้ายเริ่มเปลี่ยนแปลงมาใช้เส้นฝ้ายที่มีขายตามท้องตลาดซึ่งมีสีสันให้เลือกมากมายสีตามความต้องการ จากสีพื้นธรรมดามาเป็นผ้าทอมีลวดลายบ้างเล็กน้อยและมาเป็นผ้าตีนจกที่ใช้ทั้งเส้นฝ้าย เส้นไหมประดิษฐ์ ใส่ดิ้นเงิน ดิ้นทองและเส้มไหมที่มีลวดลายแสดงถึงการมีทักษะพัฒนางานมีฝีมือที่สืบทอดและอนุรักษ์มาตั้งแต่อดีตหวังให้คงอยู่ต่อไป
นางจันทร์แก้ว เป็งปันมา เปิดเผยถึงประวัติความเป็นมาของกลุ่มทอผ้าตีนจกกี่ทอมือบ้านหนองปลาสวายว่ากลุ่มทอผ้าตีนจกกี่ทอมือบ้านหนองปลาสวาย ตำบลหนหองปลาสวาย อ.บ้านโฮ่ง จ.ลำพูน เกิดจากการรวมกลุ่มที่มีแนวคิดที่จะอนุรักษ์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งได้ให้ความหมายว่า”ตีน เป็นภาษาพื้นบ้านแปลว่า ชายผ้าถุงของผู้หญิง คำว่า จก เป็นผ้าพื้นบ้าน แปลว่า การล้วงหรือเอามือสอดเข้าไป การทอผ้าตีนจกจะทำด้วยมือโดยใช้มือล้วงฝ้ายหรือจกฝ้ายให้ได้ผ้าเป็นผืน ” เริ่มก่อตั้งในปี พ.ศ.2537 จากผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้าน 4 คนที่มีแนวคิดเดียวกันได้แก่1.นางดา สุยะสาม 2.นางมูล ทาบ้านแป้น 3.นางศรีบุตร วงศ์สุภา4.นางจันทร์แก้ว เป็งปันมา
กลุ่มคนทั้งสี่คนรวมกลุ่มกันเริ่มต้นทอผ้าจกที่บ้านของแม่ดา สุยะสาม โดยได้นำผ้าลายเก่าแก่ที่ได้รับสืบทอดมาจากบรรพบุรุษมาแกะลายผ้าและได้ไปเรียนรู้ ฝึกการทอผ้าตีนจกลายใหม่ที่ อ.ดอยเฒ่า จ.เชียงใหม่ นำมาผสมผสานกันแล้วได้ลายผ้าใหม่เกิดขึ้น ความต้องการลายผ้ายังไม่เพียงพอ แม่ดา สุยะสาม ได้ไปเยี่ยมญาติที่จังหวัดแพร่ ไปพบคนทอผ้าตีนจกจึงขออนุเคราะห์ให้สอนลายโดยกลับมาชักชวนคนทอผ้าด้วยกันไปฝึกเรียน แม่ดา สุยะสาม ใช้เงินส่วนตัวเหมารถให้ จึงได้เรียนรู้การจกลายผ้าเพิ่มขึ้น นำผ้าตีนจกที่ทอได้มาใช้เองและจำหน่ายกับผู้ที่สนใจในหมู่บ้านและชุมชนใกล้เคียง เริ่มมีผู้สนใจและมีการสั่งจองเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากมีลวดลายที่สวยงามและประณีตแปลกตา ทำให้เกิดรายได้เสริมให้กับครอบครัว ถึงแม้จะไม่มากนักแต่ด้วยใจรักและชื่นชอบการทอผ้าเรื่อยมา และมีผู้สนใจมาฝึกทอผ้าเพิ่มขึ้น
ปัจจุบันนี้กลุ่มทอผ้าตีนจกมีรายได้จากการจำหน่ายผ้าตีนจกกับบุคคลทั่วไปทั้งในท้องถิ่นต่างถิ่น คนต่างประเทศ และเป็นสินค้า OTOP ประเภทผลิตภัณฑ์ผ้าทอประจำตำบลหนองปลาสวาย นอกจากนี้ผ้าตีนจกที่ทอได้ทั้งหมด ทั้งผ้าที่ทอจากเส้นใย เล้นใสประดิษฐ์ และทอจากเส่นไหม ส่งให้กับโครงการพระราชดำริสาขาลุ่มน้ำปิงซึ่งได้รับไว้ทั้งหมด จึงทำให้มีรายได้ตลอดปี
สิ่งน่ารู้เกี่ยวกับผ้าตีนจก
การทอผ้าตีนจกถึงแม้ว่าคิดรายได้เฉี่ลยต่อวันละน้อย แต่เป็นรานได้ที่แน่นอน ทำในหมู่บ้านที่สำคัญเป็นงานที่สามารถหยุดพักได้เมื่อมีงานหลักของครอบครัวที่ค้องทำ กลุ่มทอผ้าพอใจและมีความภาคภูมิใจที่จะทำต่อไป เพราะมีใจรัก และหวงแหนต้องการอนุรักษ์ให้คงสืบไปเห็นได้จากการนำบุตรหลานมาฝึกหัดในยามว่างหรือเป็นวิทยากรสอนให้ดับผู้ที่มีความสนใจและต้องการฝึกการทอผ้าตีนจกกลุ่มทอผ้าฝ้ายบ้านหนองปลาสะวายที่อยู่ : 121 หมู่ที่ 2 ตำบลหนองปลาสะวาย อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน 51130โทร. : 08-1026-8531
ร่วมแสดงความคิดเห็น