“วัยรุ่น” เป็นวัยที่อยู่ในช่วงของการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านร่างกาย จิตใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องอารมณ์ที่แปรปวน และบ่อยครั้งการไม่สามารถจัดการอารมณ์ได้ก็เป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดปัญหาต่างๆ มากมาย ดังนั้นหากพวกเขารู้เท่าทันและสามารถจัดการอารมณ์ตนเองได้จะทำให้พวกเขาเหล่านี้สามารถรับมือกับปัญหาที่เกิดขึ้นได้
“อารมณ์” นับเป็นความรู้สึกที่สลับซับซ้อนจนบางครั้งก็ทำให้เราหัวหมุนได้เหมือนกัน แต่รู้หรือไม่ว่าอารมณ์สามารถแบ่งเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่
1.กลุ่มอารมณ์ทั่วไป (Emotion) เป็นอารมณ์ทั่วไปตามธรรมชาติสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ เช่น ดีใจ ชอบ รัก เสียใจ โกรธ เกลียด อิจฉา เป็นต้น สำหรับเด็กอารมณ์ดังกล่าวเป็นอารมณ์ตรง คือ รู้สึกอย่างไรก็แสดงให้เห็นแบบนั้นและแสดงออกทันที่ที่รู้สึก
2.กลุ่มความกดดัน (Stress) เป็นอารมณ์ความเครียดในจิตใจเมื่อประสบปัญหาที่คุกคามชีวิตและสุขภาพ เช่น การสูญเสียความมั่นคง คนใกล้ชิดพลัดพราก หากสิ่งที่คุกคามมีพลังสูงจะมีผลต่อการทำลายความเชื่อมั่น รวมถึงการนับถือตนเองด้วย
3.กลุ่มจิตลักษณะครองคุณธรรม มีวินัย (Charactres) หมายถึง คุณลักษณะภายในจิตใจที่เข้มแข็ง เชื่อมั่น เช่น การมองบวก คิดเป็น มีสติ มีความรับผิดชอบ เป็นต้น
4.กลุ่มสุนทรียภาพ (Esthete) หมายถึง อารมณ์ความรู้สึกที่มองเห็นคุณค่าของความงาม ความเป็นระเบียบที่กลมกลืนในธรรมชาติ หรือในสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น ซึ่งเป็นกระบวนการทางความคิดจิตใจ
5.กลุ่มความรัก ความศรัทธา ความภักดี (Love and Faith) ความรัก ความศรัทธา ความภักดี ความภูมิใจและความเชื่อมั่น เป็นความรู้สึกที่ลึกซึ้งมากกว่าอารมณ์ทั่วไป ซึ่งความรักเป็นความต้องการที่จำเป็นของชีวิตที่ขาดไม่ได้ ทั้งความรักในครอบครัว ความรักของชายหญิง เพื่อน เหล่านี้ล้วนนำความสุขและความอบอุ่นมาสู่ชีวิตเราได้
จิตใจ ความรู้สึก และอารมณ์ของวัยรุ่น
1.ความเปลี่ยนแปลงด้านจิตใจ เมื่อเข้าสู่วัยรุ่นจะมีอารมณ์ใหม่ เกิดขึ้นหลายอารมณ์ เช่น อารมณ์ เหงา เศร้า สับสน อารมณ์เหล่านี้ส่งผลให้วัยรุ่นมีพฤติกรรมส่วนตัวและพฤติกรรมทางสังคมที่สร้างความกังวลให้กับผู้ใหญ่ เช่น ใจร้อน อารมณ์รุนแรง มีความอดทนตํ่า อีกทั้งยังต้องการความรักที่กว้างขวางจากกลุ่มเพื่อนและเพื่อนต่างเพศอีกด้วย
2.ความต้องการสร้างเอกลักษณ์และการยอมรับ วัยรุ่นเป็นช่วงของการค้นหาอัตลักษณ์และสถานะตัวตนในสังคม ซึ่งต้องอาศัยทั้งความสามารถในการเรียนและการทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อเป็นที่ยอมรับของกลุ่มเพื่อน แต่การเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่น พ่อ แม่ ไม่ควรวิตกกังวลเกินเหตุ แต่ควรประคับประคอง ยอมรับ ยืดหยุ่น เข้าใจ และให้อิสระตามสมควร เพื่อให้พวกเขาเกิดการเรียนรู้
3.ความคาดหวัง วัยรุ่นเป็นช่วงที่สับสนเนื่องจากถูกคาดหวังจากสังคมรอบตัวหลายด้าน ทั้งต่อตนเอง และครอบครัวที่คาดหวังให้พวกเขามีความรับผิดชอบอย่างจริงจัง กลุ่มเพื่อนก็คาดหวังให้ร่วมทำกิจกรรมอย่างเหนียวแน่น และสังคมก็คาดหวังให้วัยรุ่นแสดงความรับผิดชอบต่อสังคมให้มากขึ้น
4.มีพฤติกรรมทางสังคมเด่นชัด ต้องการให้คนรอบข้างเห็นคุณค่า และยอมรับ วัยรุ่นจะคบเพื่อนที่เหมือนและแตกต่างจากตนเอง เพื่อเติมเต็มในส่วนที่ขาด โดยที่ไม่สามารถแยกแยะเพื่อนได้ว่าควรคบหรือไม่ควรคบ ที่สำคัญกลุ่มเพื่อมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจของวัยรุ่นเป็นอย่างมาก จนนำไปสู่การตัดสินใจที่ผิดพลาดได้ อย่างไรก็ตามสังคมกลุ่มเพื่อนและความสัมพันธ์กับเพื่อนต่างเพศ คือสังคมที่ช่วยให้วัยรุ่นพัฒนาอัตลักษณ์
ของตนเองเพื่อก้าวสู่การเป็นผู้ใหญ่ที่สมบูรณ์ต่อไป
ความเปลี่ยนแปลงของวัยรุ่นที่กล่าวมาบางครั้งอาจทำให้พวกเขาเกิดความสับสน โดยเฉพาะหากมีความขัดแย้งระหว่าง ความคาดหวังของครอบครัวและโรงเรียน กับความคาดหวังของกลุ่มเพื่อน ในช่วงเวลานี้หาก พ่อ แม่ ไม่ยอมรับ ใช้อำนาจเคร่งครัดมากเกินไป หรือทอดทิ้งให้เขารู้สึกว่าต้องแก้ปัญหาเองลำพัง วัยรุ่นจะเกิดความเครียดและสับสนในบทบาททางสังคม จึงหลีกหนีความกดดันจากทางบ้านไปหากลุ่มเพื่อน กลุ่มเพื่อนจึงเปรียบเสมือนเป็น “ครอบครัวจำลอง” ที่ช่วยเติมเต็มทางจิตใจในสิ่งที่ขาดหายไป เมื่อวัยรุ่นเข้าร่วมกับกลุ่มเพื่อนที่ชอบใช้ความรุนแรงและต้องการการยอมรับจากกลุ่มเพื่อน จึงแสดงพฤติกรรมก้าวร้าว เกเร ต่อต้านสังคม ซึ่งจะนำไปสู่การก่อเหตุทะเลาะวิวาทและยกพวกตีกัน
การเปลี่ยนผ่านชีวิตช่วงวัยรุ่น หากพวกเขามีพื้นฐานที่ดี คือการได้รับความรัก ความภาคภูมิใจ และการสอนวินัยเชิงบวกอย่างเต็มที่ จะช่วยเสริมสร้างฐานจิตใจให้แข็งแรง ไม่ตกเป็นทาสของอารมณ์ และสามารถตัดสินใจเลือกปฏิบัติได้อย่างถูกต้องแม้จะถูกกดดันจากกลุ่มเพื่อนก็ตามเพื่อช่วยให้วัยรุ่นสามารถก้าวผ่านขั้นตอนของพัฒนาการในช่วงการเปลี่ยนแปลง
ได้อย่างราบรื่น พ่อ แม่ ไม่ควรวิตกกังวลจนเกินเหตุ
แต่ควรเข้าใจ ช่วยประคับประคอง แสดงการยอมรับ มีการยืดหยุ่นให้อิสระบ้างและเปิดโอกาสให้วัยรุ่นเรียนรู้ เพื่อให้พวกเขาสามารถรับมือและแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ด้วยตนเอง โดยโครงการสนับสนุนการมีส่วนร่วมของเด็ก เยาวชน และครอบครัว ภายใต้ โครงการส่งเสริม สนับสนุน คุ้มครอง สุขภาพ และสิทธิมนุษยชน ด้านเด็ก เยาวชน และครอบครัว มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ (มสช.)
ร่วมแสดงความคิดเห็น