มรดกบ้านเฮา….ช่วยกันสืบสาน กับตำนานคู่แผ่นดิน…ศิลปินซอ

เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมามีโอกาสไปร่วมเป็นกรรมการตัดสินดนตรีเยาวชน “กาดสวนแก้วลูกทุ่งครั้งที่ 2” ก่อนเปิดการแข่งขันได้มีการแสดงของ “สมาคมศิลปินขับซอล้านนา” บอกได้คำเดียวว่าประทับใจในศิลปะพื้นบ้านที่อนุรักษ์ไว้ทั้งเนื้อร้องทำนองเพลง….การฟ้อนรำตลอดถึงการแต่งกายที่เหมาะสมมาก

น่ายินดียิ่งที่ทางวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ได้ให้การส่งเสริมและสนับสนุน “สมาคมศิลปินขับซอล้านนา” ให้โอกาสได้แสดงงานต่างๆงานประเพณีพื้นบ้านท้องถิ่น เพื่อให้คนรุ่นใหม่ได้สืบสานต่อไปว่า นี่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของล้านนาเราตั้งแต่บรรพบุรุษที่เราจะต้องอนุรักษ์รักษาให้สืบต่อไป

จำแม่นได้ว่า ในปีที่แล้วได้มีโอกาสไปร่วมกับพี่น้องชาวสื่อมวลชน…ร่วมพิธีสระเกล้าดำหัวป้อเมืองเจียงใหม่ทุกๆปีที่ได้ไปร่วมบรรยากาศสีสันในแบบคนเมืองล้านนาทั้งประเพณีวัฒนธรรม การแต่งกาย และอาหารการกินที่เตรียมต้อนรับประชาชนคนไปร่วมงาน ทุกคนร่วมสนทนาวิสาสะได้พบปะทักทายกันด้วยไมตรีจิตอันงดงามและประทับใจจริงๆ
ปีที่ผ่านมาไม่แตกต่างกันมีการแสดงศิลปพื้นเมืองที่หลายๆอำเภอได้จัดมาร่วมขบวน…สืบสานกันมาเหมือนเช่นทุกๆปี!!

และในปีที่แล้วชื่นชอบและชื่นชมเป็นพิเศษคือ “ขบวนช่างซอจาวเหนือ” ที่กลุ่มซอหลากหลายวัยรวมเป็นถึงเด็กน่ารักทั้งชาย-หญิงร่วมขบวนฟ้อนช่างซอ อยู่หน้าจวนผู้ว่าราชการจังหวัดที่จัดเป็นสถานที่ดำหัว จัดซอกันแบบสดๆด้วยคำไพเราะสละสลวย แล้วมีเด็กๆร่วมฟ้อนซออย่างงดงามและน่ารักยิ่ง

“ช่างซอ” (นักขับลำนำเพลงของภาคเหนือ) เช่นเดียวกับ “หมอลำ” ของภาคอีสาน และ “ลำตัด” ของภาคกลาง หรือว่า “โนห์รา” ของทางภาคใต้

ในวันนั้นได้ยืนชมและฟัง “ช่างซอ” ด้วยความประทับใจจริงๆ ฟังคำลำนำที่สอดคล้องด้วยทำนองรื่นหูและแฝงไว้ด้วยความหมายอย่างลึกซึ้ง “ช่างซอ” รุ่นอาวุโสเหล่านี้จะถ่ายทอดวัฒนธรรมการแสดงไปสู่รุ่นหลังๆต่อไป เหมือนกับเด็กที่ร่วมฟ้อนซอย่อมจะซึมซับรับเอาศิลปแขนงนี้สืบต่อไป เสียดายจริงๆที่วันนั้นไม่มีโอกาสได้ถามไถ่ว่าเป็น “ช่างซอ” คณะอะไร?? อยู่หมู่บ้าน-อำเภอไหน?? จะร่วมเป็นกำลังใจและส่งเสริมในการอนุรักษ์ไว้กับศิลปวัฒนธรรมของเมืองเหนือ

ไม่เหมือนยุคนี้ที่หวังจะเอาแต่ธุรกิจการค้า ทำลายศิลปวัฒนธรรมอย่างไม่รู้ตัว “ช่างซอ” มีการแสดงสดตามงานหมู่บ้านต่างๆ เน้นหนักไปทางแต่งกายไม่เหมาะสม ช่างฟ้อนซอกลายเป็นคนเต้นในรูปแบบจ้ำบ๊ะ อีกทั้งถ้อยคำในเพลงซอก็หลุดออกมาแบบสองแง่-สามง่ามเชิงลามกสกปรกหู

แล้วยังมาประกาศปาวๆว่า นี่แหละคือ “ช่างซอรำซิ่ง” แล้วมีบริษัทเทปออกจำหน่ายเผยแพร่….แล้วอนาคตต่อไปวัฒนธรรมอันดีงามที่ควรสืบสานของคนเมืองของเราจะเหลืออะไรรึ???

ทัด อัศดร