ศึกษาวัฒนธรรม เยือนถิ่นไทเขิน สันก้างปลา สันกำแพงเชียงใหม่

ย้อนรอยวัฒนธรรมชาติพันธุ์ “ไทเขิน” ในอดีตที่สืบเชื้อสายมาอย่างยาวนานและยังคงไว้ซึ่งวัฒนธรรมอันสวยงาม ในสมัยที่พระเจ้ากาวิละ กวาดต้อนกลุ่มชาวไทเขิน มาอยู่เมืองเชียงใหม่ เวลาได้ล่วงเลยมากว่าสองร้อยปี แต่ปัจจุบันนี้ชาวไทเขิน ยังคงรักษาเอกลักษณ์ของชุมชนไว้ได้อย่างเหนียวแน่น ทุกทิศทั่วถิ่นฯ นำพาทุกท่านไปยังแหล่งวัฒนธรรม ไทเขิน หมู่บ้านสันก้างปลา อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งหมู่บ้านสันก้างปลา เป็นหมู่บ้านขนาดเล็กในเขตอำเภอสันกำแพง ชาวบ้านที่นี่เกือบทั้งหมดเป็นชาวไทเขิน สืบเชื้อสายจากบรรพบุรุษที่อพยพมาจากเชียงตุง ประเทศพม่า

ชุมชนสันก้างปลา มีชีวิตที่เรียบง่าย รักสงบ ผู้คนในชุมชนส่วนมากเป็นคนพื้นเพเดิม โดยทั่วไปยังคงรักษาฮีตฮอยเดิมไว้ การดำรงชีวิตของคนในชุมชนยังคงเป็นสังคมเกษตรในระดับครัวเรือน และเครือญาติ ในลักษณะเอามือเอาแรงกัน ผู้หญิงมีอาชีพพิเศษคือการทอผ้า ซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ มาเป็นเวลานาน จะใช้ช่วงเวลาว่างจากการทำงานหลักคือตอนค่ำและกลางคืนทอผ้า ชาวบ้านที่นี่มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันและความกลมเกลียวของคนในชุมชน

เมื่อไม่นานมานี้ ชาวบ้านหมู่บ้านสันก้างปลา อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ได้ร่วมกันจัดตั้งศูนย์วัฒนธรรมไทยเขิน วัดสันก้างปลา ขึ้นเพื่ออนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาวไทยเขิน และเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง นอกจากนี้ยังเป็นการปลูกจิตสำนึกแก่เยาวชนให้มีความรักท้องถิ่น รวมไปถึงตระหนักในคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมที่บรรพบุรุษได้สร้างสมมาอย่างยาวนาน

ภายในศูนย์วัฒนธรรมวัดสันก้างปลานี้ ประกอบด้วยนิทรรศการที่ให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ความเป็นมาของชาวไทยเขิน เสื้อผ้าเครื่องแต่งกายแบบชาวไทยเขิน ทั้งที่เป็นของเก่าแก่ตกทอดมาจากบรรพบุรุษและที่ตัดเย็บขึ้นมาใหม่โดยกลุ่มแม่บ้าน รวมถึงเครื่องใช้ไม้สอยในชีวิตประจำวัน การจัดตั้งและการดำเนินงานพิพิธภัณฑ์เป็นความร่วมมือระหว่างวัดและชุมชน ถือได้ว่าศูนย์แห่งนี้เป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่สำคัญของคนในชุมชนและชุมชนข้างเคียง

สิ่งที่ชุมชนบ้านสันก้างปลาภาคภูมิใจ และรักถิ่นเกิดคือ ความสมานสามัคคีของคนในชุมชน สิ่งนี้คือสาเหตุที่ทำให้ชุมชนบ้านสันก้างปลาเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป เพราะว่าชุมชนบ้านสันก้างปลา จะได้รับรางวัลจากองค์กรต่างๆมากมาย ในปัจจุบัน ศูนย์ฯ มีความพร้อมทั้งในด้านข้อมูลและบุคลากรที่สามารถรองรับผู้สนใจมาเยี่ยมชม และศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นชาวไทยเขินได้เป็นอย่างดี สำหรับผู้ที่มีโอกาสเดินทางผ่านไปยังอำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ อย่าลืมแวะเวียนเข้ามาเยี่ยมชม “ศูนย์วัฒนธรรมไทยเขิน วัดสันก้างปลา” บ้าง เพื่อเป็นการเพิ่มพูนความรู้และประสบการณ์ของตนเอง อีกทั้งยังเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ได้อีกด้วย

ปัจจุบัน หมู่บ้านสันก้างปลา ได้จัดตั้ง เฮือนไทเขินสันก้างปลา หมู่ที่ 6 ต.ทรายมูล อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่ เพื่อส่งเสริมความเป็นวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีมาแต่ช้านาน อีกทั้งยังได้ส่งเสริมความเป็นอัตลักษณ์ของชาติพันธุ์ทั้งการแต่งกาย ที่อยู่อาศัยและการดำรงชีวิตของท้องถิ่น ซึ่งควรให้ความสำคัญอย่างยิ่งด้านการฟื้นฟูและอนุรักษ์รักษาไว้ให้ลูกหลานสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น ภายในเฮือนไทเขิน แต่ละชั้นประกอบด้วย การแสดงสินค้าชุมชนไทเขินที่ผลิตและจำหน่ายเองการจัดแสดงห้องวิถีชีวิตของคนไทเขินในอดีต (ห้องนอน ห้องครัวโบราณ)

นักท่องเที่ยวที่สนใจสามารถสอบถามข้อมูลการท่องเที่ยวมายัง ฝ่ายพัฒนาสังคมและการท่องเที่ยว องค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงใหม่ ที่เบอร์ 053-998333 ต่อ 208 และ 211หรือดูข้อมูลที่ www.chiangmaipao.go.th