วิถีวัฒนธรรม ธรรมชาติ ชุมชนบนดอยสูง “โฮมสเตย์ดอยลาง”

ดอยลาง ใน อ.แม่อาย เป็นที่รู้จักกันในกลุ่มนักดูนกมานานหลายปี ซึ่งบนพื้นที่สูงของชุมชนบนดอยลาง แห่งนี้ยังมีเรื่องราวประวัติศาสตร์และธรรมชาติที่น่าสนใจอีกมากมาย ที่อยากเชิญชวนนักท่องเที่ยวมาร่วมสัมผัสกับวิถีชุมชนกับ “โฮมสเตย์ดอยลาง”ตามคำบอกกล่าวของชาวบ้านที่อยู่ในแถบนี้ บอกว่า“สมัยก่อน “ดอยลาง” เป็นหมู่บ้านของชนชาติไทยใหญ่ ที่อพยพมาจากพม่ามาสร้างหมู่บ้านที่นี่ ซึ่งมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์จาก “พระธาตุขาว” ที่หมู่บ้านปางใน ซึ่งเป็นพระธาตุที่ทหารไทยใหญ่ได้มาสร้างไว้ ร่วมกับไทย(คนเมือง)” จากคำบอกกล่าวของชาวบ้าน คำว่า “ดอยลาง” มาจาก คำว่า “ดอย” คือชื่อเรียกของพื้นที่ราบลุ่มภูเขา ของคนเหนือ และคำว่า “ลาง” คือ ภาษาไทยใหญ่ ย่อมาจาก หมากลาง(ขนุน) ซึ่งพื้นที่นี้มีต้นขนุนเป็นจำนวนมาก หรือ อีกคำบอกเล่าอีกอย่างหนึ่ง คือ เรียกชื่อตาม แม่น้ำสายหลักของหมู่บ้านนั้นคือ “แม่น้ำลาง” ซึ่งเป็นแม่น้ำที่ไหลมาจากประเทศพม่า ดอยลางยังเป็นส่วนหนึ่งของ อุทยานแห่งชาติดอยฟ้าห่มปก หรือ ดอยผ้าห่มปก อรุณสวัสดิ์เช้านี้ต้อนรับเราด้วยจุดชมวิวทะเลหมอก แบบสบายที่ไม่ต้องได้เดินไกลไปไหนชมริมถนนของภายในหมู่บ้าน ระหว่างบ้านปางต้นกอกและบ้านปางต้นเดื่อ จิบการแฟร้อนแล้วนั่งรอชมภาพทะเลหมอก และสีสันสวยๆ เวลาตั้งแต่ 06.00 ถึง 10.00 น.บนระดับความสูงที่ 984 เมตร
ภายในชุมชนแต่ละบ้านยังคงทำ “เหมี่ยง” เป็นชาชนิดหนึ่งชอบขึ้นบนพื้นที่สูง ที่จะต้องออกไปเก็บใบเหมี่ยง นำใบมามัดรวมเป็นกำๆ นำเรียงลงไหนึ่งสุกแล้วไปหมัก ใบเหมี่ยงจะออกรสเปรี้ยวมันเล็กน้อย ยิ่งอมยิ่งเคี้ยวยิ่งอร่อยจากนั้นเรามาเที่ยวชมวัดสำคัญในพื้นที่กันต่อ เริ่มจากที่พระเจดีย์สีทองอร่ามบนที่สูง “พระบรมธาตุเจดีย์สิริดอยเวียงลาง” เป็นพระบรมธาตุที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าตั้งอยู่ที่ วัดปางต้นเดื่อ(ดอยลาง) ม. 9 ต.แม่อาย อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่
มากราบสระรีระ “นักบุญแห่งขุนเขาครูบาสิทธิ์” ที่เก็บรักษาร่างของ หลวงปู่ ครูบาสิทธิ อภิวัณโณ อายุ 89 ปี แต่เดิมชื่อ สิทธิ เมืองใจ เกิด 10 มิถุนายน พ.ศ.2465 ที่ บ้านแม่ฮ่าง ต.แม่สาว อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ เป็นบุตรคนโตของพ่อบุญมา และแม่ป้อ เมืองใจ ในพี่น้องทั้งหมด 5 คนหลังจากหลวงปู่ฯเกิดได้ไม่นานพ่อแม่ก็ย้ายมาอยู่ที่บ้านปางกลาง อายุ 16 ปี ได้บรรพชาเป็นสามเณรที่ วัดปางกลาง ในวันที่ 5 เม.ย.2481 โดยมีครูบาแก้ว กาวิชโย วัดมงคลสถาน อุปัชฌาย์
ถัดลงมาที่ “พระธาตุดอยลาง” พระธาตุขาว ตั้งอยู่บนยอดดอย ระหว่างบ้านปางต้นเดื่อและบ้านปางใน องค์พระธาตุมีสีขาว เป็นพระธาตุศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านของคนในชุมชนนั้น ในบริเวณเดียวกันมีฐานทัพทหารรังปืนกลในอดีตเป็นสมรภูมิรบที่สำคัญแห่งหนึ่ง เป็นที่แปลกอีกแห่งที่มีหลุมบังเกอร์ภายใต้ฐานองค์พระเจดีย์จนเราเรียกกันว่า วัดบังเกอร์
บ่ายไปเที่ยวชม “น้ำตกตาดหลวง” มีไกด์ท้องถิ่นนำทาง นายเชิดชัย สมศรี เป็นผู้มีความชำนาญในพื้นที่อย่างดี น้ำตกตาดหลวง ตั้งอยู่ใน ม.9 บ้านหล่ายอาย อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ น้ำจากน้ำตกตาดหลวง ยังเป็นสายน้ำที่สำคัญที่หล่อเลี้ยงชุมชน และการทำการเกษตรกรรมของชุมชนอีกด้วย รถกะบะนำเราออกจากหมู่บ้าน ตลอดสองข้างทางผ่านสวนลิ้นจี่ และสวนส้ม ราว 2.5 กม. สิ้นสุดถนนคอนกรีต เส้นทางต่อจากนี้ต้องเดินเท้ากันต่อ เส้นทางเดินทวนสายน้ำตกขึ้นไป มีต้นไม้สูงใหญ่หนาแน่น จนแสงแทบจะส่องส่งมาไม่ถึงพื้นเป็นป่าที่สมบูรณ์มาก มีน้ำตกขนาดน้อยใหญ่ลดหลั่นกันไป
จนได้มาพบต้นไม้ป่า “ต้นไม้ตุ้ม” อายุนับร้อยปี ต้นไม้มีขนาดใหญ่ถึง 7 คนโอบได้ เรายังคงเดินทวนสายน้ำตกต่อไป แสงแดดค่อยอ่อนแสงลง เรายังเดินกันไม่จึงจุดหมาย แต่ก็ได้สัมผัสน้ำตกชั้นรองๆที่สวยงาม ทางคณะสำรวจคงต้องวางแผนสำรวจกันใหม่ แล้วจึงเดินทางกลับเช้าวันที่ 2 ชมทะเลหมอก 2 แผ่นดินพม่าและไทย บนฐานปฏิบัติการดอนหมากกลาง ร้อย ทพ.3206 ที่จะมองเห็นทะเลหมอกจากฝั่งเมืองยอน สห ภาพเมียนมา และทะเลหมอกท่าตอน แม่อาย ทางฝั่งประเทศไทย ไหลทอดยาวบรรจบกัน บนความสูง 1,483 เมตร จากระดับน้ำทะเล
มาท่องเที่ยวเชิงเกษตรกันต่อชม “สวนองุ่น และสวนส้ม” ของเกษตรกร พ่อหลวงนพรัตน์ สมมะโน เป็นโรงเรือนองุ่นสีม่วง พันธุ์บิวตี้ซีสเลส และองุ่นสีเขียวพันธุ์รูสซีสเลส ที่กำลังออกผลเติมโรงเรือน จากนั้นนั่งรถกะบะออกจากหมู่บ้านมาชมสวนส้มสายน้ำผึ้ง ท่ามกลางขุนเขาบนพื้นที่ 20 ไร่ เที่ยวชมชิมส้มสดจากไร่ท่ามกลางทิวทัศน์อันสวยงาม2 คืน 3 วัน มนต์เสน่ห์แห่งวิถีชุมชน บนขุนเขาที่สร้างความประทับใจไม่รู้ลืมดอยลาง
ขอขอบคุณ / สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง(องค์กรมหาชน),โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สลอง และชุมชนบ้านหล่ายอาย

การเดินทาง / สามารถเดินทางได้ 2 ทางคือ 1.จากตัวเมืองเชียงใหม่ อ.แม่ริม อ.แม่แตง อ.เชียงดาว อ.ไชยปราการ อ.ฝาง แล้วทางขึ้นดอยลางอยู่ในตัว อ.แม่อาย ส่วนเส้นทางที่ 2 คือ จากทาง จ.เชียงราย ถึง อ.แม่จันเลี้ยว ซ้ายไปทาง อ.ฝาง ถึง ต.ท่าตอน อ.แม่อาย ทางเข้าอยู่ทางขวามือ ทางเดียวกับทางเข้า สำนักงาน อบต.ท่าตอน จากนั้นขึ้นดอยไปตามแนวสันเขา ตะเข็บชายแดนไทยพม่าประมาณ 30-35 กม.ไปเรื่อยๆจนถึงที่ตั้งจุดรักษาชายแดนของ เจ้าหน้าที่ตำรวจตระเวรชายแดนที่ตั้งอยู่ติดกับถนน
ติดต่อสอบถาม / กลุ่มโฮมสเตย์ดอยลาง โทร.081-2662739(คุณนะ),095-8135868(พิกุล) สวนส้มสายน้ำผึ้ง โทร.097-1812800

ร่วมแสดงความคิดเห็น