“ชุมชนบ้านห้วยห้อม” ชวนไปชิมกาแฟ ชมผ้าขนแกะ ที่ อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินเยือน จ.แม่ฮ่องสอน หลายครั้งด้วยกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “บ้านห้วยห้อม” ซึ่งเสด็จพระราชดำเนินมาถึง 3 ครั้ง ได้แก่ วันที่ 9 มกราคม 2514 ได้เสด็จทรงเยี่ยมชาวบ้านห้วยห้อม , วันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2519 ทั้งสองพระองค์ ได้เสด็จทรงเยี่ยมราษฎรบ้านห้วยห้อมอีกครั้ง และทรงรับหมู่บ้านห้วยห้อม อยู่ในโครงการพระบรมราชานุเคราะห์ชาวเขา โดยใช้ทุนทรัพย์ส่วนพระองค์ และวันที่ 1 มีนาคม 2521 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้เสด็จเป็นการส่วนพระองค์ ทรงมีกระแสรับสั่งให้ส่วนราชการเข้ามาพัฒนาในพื้นที่
การเสด็จพระราชดำเนินมาของทั้งสองพระองค์ นำมาซึ่งความเป็นอยู่ที่ดีของราษฎรในพื้นที่ ทรงพระ ราชทานสิ่งของ พันธุ์แกะให้ราษฎร ทรงมีพระราชดำรัสกับชาวบ้านห้วยห้อม ให้ช่วยกันดูแลและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งน้ำและป่าไม้ ถึงวันนี้การเสด็จพระราชดำเนินของทั้งสองพระองค์ ผ่านมาหลายปีแล้ว ซึ่งชาวบ้านห้วยห้อมก็ยังคงยึดแนวทางการใช้ชีวิต ตามที่พระองค์ท่านรับสั่ง และใช้ชีวิตแบบเรียบง่าย ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง โดยวันนี้เราจะมาตามรอยเท้าพ่อ ชมวิถีชีวิตของชาวบ้านชุมชนบ้านห้วยห้อมกัน

“บ้านห้วยห้อม” เป็นหมู่บ้านเล็กๆในอ้อมกอดของหุบเขา อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน เป็นหมู่บ้านหนึ่งที่อยู่ในเขตรับผิดชอบของ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย ซึ่งชาวบ้านที่นี่ส่วนใหญ่เป็น ชาวไทยภูเขาเผ่าปกาเกอะญอ นับถือศาสนาคริสต์ โดย บ้านห้วยห้อม เรียกตามภาษาถิ่นว่า “ซอติ” หรือ “ซอปิ” ที่หมายถึง ผีไก่น้อยที่ชอบไล่คน จากคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ในหมู่บ้านได้ความว่า หมู่บ้านนี้ก่อตั้งมาแล้วประมาณเกือบ 200 ปี มีแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์ ซึ่งเดิมทีชาวบ้านมีอาชีพทำการเกษตรแต่เพียงอย่างเดียว อาชีพหลักคือปลูกข้าว แต่ปัจจุบันมีการส่งเสริมในหลายๆด้าน มีการปลูกเสาวรส กาแฟอาราบิก้ารสชาติเข้มข้น มีการเลี้ยงแกะ ทอผ้าจากขนแกะและฝ้ายธรรมชาติ เป็นอาชีพเสริม สำหรับสิ่งที่น่าสนใจในการมาเยือนบ้านห้วยห้อมแห่งนี้ ก็คือการเที่ยวชมวิถีเกษตร และวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้าน ทั้งการปลูกกาแฟ การเลี้ยงแกะ และการทอผ้าขนแกะ เป็นต้น

“กาแฟห้วยห้อม” เป็นกาแฟพันธุ์อาราบิก้า ที่ปลูกท่ามกลางธรรมชาติ ตามไหล่เขา แซมไปกับต้นไม้ใหญ่อื่นๆ ซึ่งการเพาะปลูกแบบนี้ “คุณมะลิวัลย์” ประธานกลุ่มบ้านห้วยห้อม เอ่ยว่า เป็นการปลูกที่ทำให้ต้นกาแฟแข็งแรง ไม่ตายง่ายๆ พร้อมทั้งกาแฟของที่นี่ ยังไม่ใส่สารเคมีใดๆทั้งสิ้น จึงทำให้ไม่เกิดสารตกค้างในเมล็ดกาแฟ เป็นที่ต้องการของตลาดเป็นอย่างมาก โดยปัจจุบันชาวบ้านห้วยห้อมสามารถผลิตกาแฟได้แบบครบวงจร ตั้งแต่การเพาะกล้ากาแฟ การผลิต การเก็บ ไปจนถึงการคั่วและบดกาแฟ จนกระทั่งบรรจุหีบห่ออย่างสวยงาม
“การเลี้ยงแกะ” และ”การทอผ้าขนแกะ” ซึ่งในเรื่องของการเลี้ยงแกะนี้ หลังจากที่ สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จเยี่ยมเยือนประชาชนที่บ้านห้วยห้อม ทรงมีพระราชดำริส่งเสริมให้ชาวบ้าน มีอาชีพเสริมคือ “การทำผ้าทอขนแกะ” ทรงพระราชทานให้ความช่วยเหลือด้านการปรับปรุงพันธุ์ โดยทรงโปรดฯให้เจ้าหน้าที่ นำพันธุ์แกะจากต่างประเทศ มาทำการผสมพันธุ์กับแกะพื้นเมือง จนได้แกะลูกพันธุ์ตัดขน

การเลี้ยงแกะของที่นี่ ก็เป็นการเลี้ยงด้วยภูมิปัญญาชาวบ้านแบบง่ายๆ ส่วนการทอก็เป็นการทอที่ใช้กี่เอวโบราณดั้งเดิม ไม่ใช้การทอแบบกี่กระตุก ซึ่งเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น เน้นความเป็นเอกลักษณ์ตามลายดั้งเดิมที่เคยทำมา เช่น ลายข้าวโพด ลายดอกเข็ม เป็นต้น นอกจากนี้ ที่นี่ยังมีกิจ กรรมท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ชมวิวความสวยงามของนาข้าวแบบขั้นบันได และเที่ยวชมศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย ที่อยู่ใกล้เคียง เป็นต้น