ในช่วงระยะเวลาที่ได้มีการล่าอาณานิคมจากชาติตะวันตกนั้น ได้เกิดเหตุการณ์มากมาย ที่เกี่ยวกับการพัฒนาประเทศ, การศึกษา, การบริหารประเทศ และการรับวัฒนธรรมต่างชาติ เพื่อเปิดโลกทัศน์ให้แก่ชาวตะวันออก ซึ่งรวมถึงคนสยามในขณะนั้นก็ได้มีโอกาสติดตามชาวต่างชาติเดินทางไปยังต่างประเทศเช่นกัน จากที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่า ได้มีการเดินทางของคนในประเทศโลกตะวันออกไปยังชาติตะวันตก (ประเทศในทวีปยุโรป และอเมริกา) ซึ่งก็มักจะเป็นลูกหลานของชนชั้นนำในสยาม ที่ได้มีโอกาสเดินทางไปยังประเทศที่มีอารย และมีความศรีวิไลซ์ทันสมัยมากกว่า ซึ่งก็มีคนเมืองเชียงใหม่ที่ได้มีโอกาสเดินทางไปยังประเทศอเมริกาเช่นกัน
และเนื่องจาก “เชียงใหม่นิวส์” คือสำนักข่าวของชาวเชียงใหม่ทุกคน วันนี้จึงอยากนำเสนอประวัติของ “ศรีโหม้” คนเชียงใหม่คนแรกที่ได้ไปเยือนอเมริกา มาให้ผู้อ่านได้รู้จักกันดังนี้
ชายชาวเชียงใหม่คนหนึ่ง ชื่อว่า “ศรีโหม้ วิชัย” เขาเกิดเมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ.2411 ที่สันป่าข่อย ด้านตะวันออกของแม่น้ำปิง ซึ่งในบริเวณนั้นเป็นหมู่บ้านของชาวคริสเตียน สมัยนั้น “เมืองเชียงใหม่” มีฐานะเป็น “ประเทศราชของสยาม” เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่คือ “เจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์” ซึ่งเป็นเวลาเดียวกันกับที่ชาติอังกฤษได้ขยายอำนาจเข้ามายึดครองพม่าตอนใต้กับตอนกลางแล้ว และกำลังดำเนินการขยายการลงทุนด้านป่าไม้สักในพม่าและล้านนา
ในปี พ.ศ.2401 “นพ.แดเนียล แม็กกิลวารี” มิชชันนารีชาวอเมริกัน ที่เป็นที่รู้จักในด้านการรักษาโรคเช่นไข้มาลาเรีย โรคคอพอก และไข้ทรพิษ เป็นที่ยอมรับและยกย่องในหมู่ประชาชน นพ.แม็กกิลวารี มีเพื่อนร่วมงานคนหนึ่งคือ “นพ.มาเรียน ชิก” และได้เผยแผ่ศาสนาในเมืองเชียงใหม่ แล้วลาออกไปค้าไม้สัก และตั้งโรงเลื่อยไม้ โดยได้เข้าหุ้นกับนาย “หลุยส์ เลียวโนเวนส์” และ “หนานศรีวิชัย” ที่หันไปนับถือศาสนาคริสต์และได้ทำงานใกล้ชิดกับหมอชิก ก็ได้ลาออกตามหมอชิกไปช่วยทำธุรกิจด้วยต่อมาภรรยาหมอชิกต้องกลับไปสหรัฐอเมริกา เนื่องจากสุขภาพไม่ดี และต้องนำลูกสาวทั้งสองคนกลับไปด้วยแต่ไม่มีคนดูแล นั่นเป็นผลให้หนานศรีวิชัย ส่งศรีโหม้ ชายหนุ่มในวัย 21 ปี ให้ร่วมเดินทางไปด้วย เพื่อช่วยดูแลบุตรสาวทั้งสองของนายแพทย์แม็คกิววารี ในระยะเวลาปีเวลาปีเศษ ศรีโหม้เขียนจดหมายถึงพ่อแม่รวมทั้งสิ้น 24 ฉบับ โดยเนื้อหาในจดหมายเขียนบรรยายถึงสภาพบ้านเมือง ความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมวัฒนธรรม ประเพณี ความเจริญต่างๆทั้งในอเมริกา และเมืองต่างๆที่ผ่านมา โดยเขียนเป็นภาษาตัวเมืองที่อ่านเข้าใจง่าย
ของคุณ บุญเสริม สาตราภัย
ยกตัวอย่างเช่นในข้อความฉบับหนึ่ง ศรีโหม้ได้เขียนถึงกีฬาผู้คนในเชียงใหม่ยังไม่เคยเห็น ไม่เคยรู้จักในช่วงเวลานั้น เช่น วิ่งกระโดดข้ามรั้ว แข่งโยนโบว์ลิ่ง และคำพูดเก่าๆเช่น “เถียงกำลัง” หมายถึงการประลองกำลังหรือแข่งขัน “ลูกอำม็อกใหญ่” ที่หมายถึงลูกปืนใหญ่ และ “หมากเกลี้ยงช้างใหญ่” ที่หมายถึงส้มโอ ซึ่งในปัจจุบันคำพูดเหล่านี้ก็แทบจะไม่มีใครพูดกันแล้ว
และใน พ.ศ.2433 “ศรีโหม้” กลับจากอเมริกา หลังจากนั้นจึงได้เข้าทำงานเผยแพร่ศาสนาคริสต์ และเป็นศิษยาภิบาลคนแรกของโบสถ์คริสตจักรที่ 1 เชียงใหม่ ศรีโหม้ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ.2481 เมื่ออายุได้ 70 ปี
เรียบเรียงโดย : “เชียงใหม่นิวส์”
ข้อมูลและภาพจาก : “ศรีโหม้คนเชียงใหม่คนแรก ที่ไปอเมริกา”, บุญเสริม สาตราภัย 2523
ร่วมแสดงความคิดเห็น