คำปอนปีใหม่เมือง

เกริ่นนำ สวัสดีปีใหม่เมือง ปีใหม่เมืองของคนล้านนาตรงกับวันที่ 15 เมษายนของทุกปีซึ่งเป็นช่วงเทศกาลสงกรานต์นั่นเองแต่ละท้องถิ่นก็จะมีการจัดกิจกรรมที่แตกต่างกันไป ในสังคมล้านนานั้นการนับถือเคารพผู้อาวุโสถือเป็นเรื่องสำคัญมาก เนื่องจากผู้อาวุโสเปรียบเสมือนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำบ้าน บางท่านก็เปรียบเป็นอาจารย์หรือครูที่คอยสั่งสมวิชาให้กับเรา ดังนั้นการรดน้ำดำหัวจึงเป็นจารีตที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีต ถ้าใครรู้ตัว่าแก่แล้ว สามารถนำคำปอน(คำอวยพร) แบบคำเมืองไปท่องจำแล้วปันปอนให้กับลูกๆหลานๆได้ดังต่อไปนี้
“เอ้วังโหนตุ…อัจจะในวันนี้ก็เป๋นวันดีสะหรีอันประเสริฐเป๋นวันมังคะละล้ำเลิศกว่าวันตังหลายระวิสังขานต์ปี๋เก่าก็ล่วงล้นป๊นไปแล้วปี๋ใหม่แก้วพญาวันก็ได้มาลุลอดจอดเถิง หมู่เฮาเจ้าข้าตังหลายก็บ่ได้ละเสียยังฮีตบ่ได้รีดเสียยังป๋าเวณีเก่ากองเดิม ได้ตั้งอกตั้งใจ๋เตียวดินมาหา บินเหิรฟ้ามาจอด ดำน้ำฮอดมาเถิงด้วยความกตัญญูฮู้บุญคุณ ฮักษาฮีตเก่ากองเดิม นำเอาน้ำสุกะตะคันโธขมิ้นส้มป่อยพร้อมตังของบริวารตังหลายมาสักการะบูชายังตั๋วผู้ข้า…..แม้นว่าปี๋เก่าที่ผ่านมาสูเจ้าตังหลายได้สะหลั้งปังป้าดเผลอไผล ด้วยวาจ๋า ด้วยใจ๋ ได้ขึ้นที่ต่ำได้ย่ำที่สูง ล่วงล้ำก้ำเกินด้วยเหตุใดเหตุหนึ่งนั้นแหล้ะ ผู้ข้าก็จักอโหสิ ยกโทษหื้อสูเจ้าตังหลายได้หมดเสี้ยงโทษตังหลายเหล่านั้นตั้งแต่บัดนี้ยามนี้ ขอหื้อสูเจ้าตังหลายก้านกุ่งฮุ้งเฮืองไปไจ้ไจ้ กึ๊ดอันใดขอหื้อสมความมุ่งมาดผาดถะนานั้นจุ่งจักมีเที่ยงแต๊ดีหลี อายุวัฒโก๋ ธนวัฒโก๋ ศิริวัฒโก๋ วรรณะวัฒโก๋ พละวัฒโก๋ สุขะวัฒโก๋ ยศะวัฒโก๋ จวบเต๊าเท่าเข้าเถิงเนรปานจิ่มเต๊อะ…..”

คำแปล
“เอวังโหนตุ วันนีน้ก็เป็นวันดีวันประเสริฐล้ำเลิศกว่าทุกๆวันนปีนี้ ปีเก่าก็ล่วงลับไปแล้วปีใหม่ก็เข้ามาและแล้ววันนี้ก็มาถึงวันพญาวัน พวกเราทั้งหลายก็ไม่ได้ละเลยจารีตประเพณีดั้งเดิม ได้ตั้งใจมาหาเพื่อที่จะมารดน้ำดำหัวด้วยความกตัญญูรู้บุญคุณ รักษาจารีตดั้งเดิม เอาน้ำขมิ้นส้มป่อยและของบริวารทั้งหลายมาสักการะบูชาแก่คนเฒ่าคนแก่ แม้ว่าปีเก่าที่ผ่านมาพวกเขาทั้งหลายได้เผลอทำไม่ดีลงไป ไม่ว่าจะเป็น วาจา ใจ ได้ขึ้นที่ต่ำย่ำที่สูง ล่วงล้ำด้วยเหตุใดเหตุหนึ่ง เราก็จะอโหสิ ยกโทษให้พวกเขาทั้งหลายให้หมดสิ้นไปตั้งแต่บัดนี้ ขอให้พวกเขาทั้งหมายค้าขายรุ่งเรือง คิดอันใดก็ขอให้สมความมุงมาดปรารถนานั้นจึงเกิดกับพวกเขาด้วยเทอญ อายุวัฒโก๋ ธนวัฒโก๋ ศิริวัฒโก๋ วรรณะวัฒโก๋ พละวัฒโก๋ สุขวัฒโก๋ ยศะวัฒโก๋ จวบนานเท่านาน”
คำปอนข้างต้นก็เป็นการอวยพรปีใหม่ที่มีความไพเราะสอดแทรกไปด้วยคติต่างๆ เป็นการสร้างจิตสำนึกให้กับคนรุ่นหลังด้วย นอกจากนั้นยังเป็นการสืบทอดจารีตประเพณีอันดีงามที่บรรพบุรุษได้ปฏิบัติสืบต่อกันมาในวาระปีใหม่เมืองนี้ก็ขอให้ทุกท่านจงอยู่ดีมีสุข ร่ำรวยเงินทองกันถ้วนหน้ากันโตยเน้อ