“พิพิธภัณฑ์บ้านดำ” ผลงานวิจิตร ศิลปินใหญ่อาจารย์ถวัลย์ ดัชนี

บ้านดำ หรือ พิพิธภัณฑ์บ้านดำ ตั้งอยู่ที่ ต.นางแล อ.เมือง จ.เชียงราย สร้างขึ้นโดย อ.ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติ ที่มีฝีมือทางด้าน จิตรกรรม ปฏิมากรรม ได้สร้างงานด้านศิลปะไว้มากมาย ทั้งทางด้านภาพเขียน และ ด้านปฏิมากรรม หลายชิ้น ลักษณะ ของ บ้านดำจะเป็นกลุ่มบ้าน ศิลปะแบบล้านนา ทุกหลังทาด้วยสีดำ ซึ่งเป็นที่มาของคำว่า “บ้านดำ” และยังเป็นสีที่ อ. ถวัลย์โปรดปราน อีกด้วย ในบ้านแต่ละหลังจะประดับด้วยไม้แกะสลักที่มีลวดลายงดงาม นอกจากไม้แกะสลักแล้วยังประดับด้วยเขาสัตว์ เช่น เขาควาย เขากวาง และยังมีกระดูกสัตว์ เช่น กระดูกช้าง เป็นต้น

ภายในบริเวณบ้านเต็มไปด้วยต้นไม้ บรรยากาศร่มเย็นสบาย โดยในบริเวณบ้านประกอบไปด้วยบ้านทั้งหมด 36 หลัง ที่มีลักษณะ แตกต่างกันไป ซึ่งบ้านเหล่านี้ไม่ได้สร้างไว้สำหรับอยู่อาศัยแต่สร้างไว้สำหรับเก็บสิ่งของสะสมต่าง ๆ ของอาจารย์ถวัลย์ นอกจากนั้น ยังมีอีกหนึ่งหลังที่ยังสร้างไม่เสร็จ คือพิพิธภัณฑ์ที่ใช้แสดงผลงานของอ.ถวัลย์ สร้างด้วยไม้สักทั้งหลัง มีลวดลายแกะสลักที่ สวยงามอย่างยิ่งนับว่าเป็นอีกสถานที่หนึ่งที่แสดงถึงเอกลักษณ์และศิลปะแบบล้านนาที่ทรงคุณค่าและ ควรอนุรักษ์ ในจังหวัดเชียงราย

เหตุที่เรียกชื่อบ้าน อาจารย์ถวัลย์ว่า “บ้านดำ” เนื่องจากบ้านส่วนใหญ่แต่ละหลังจะทาด้วยสีดำ สีโปรดของเจ้าของบ้าน แต่บ้านที่พูดถึงอยู่นี้ไม่ได้เป็นบ้านเดี่ยวๆ เพียงหลังเดียวเท่านั้น แต่เป็นกลุ่มบ้านที่มีบ้านเล็กบ้านน้อยรวมทั้งหมด 36 หลังอยู่ในพื้นที่เดียวกัน บ้านเหล่านี้ไม่ได้มีไว้ให้ใครอยู่ แต่เป็นที่ไว้ใช้สำหรับเก็บบรรดาข้าวของต่างๆ มากมายของอาจารย์ถวัลย์ ทั้งที่ได้มาจากการเก็บสะสมเอง รวมทั้งที่มีผู้นำมาให้ และในฐานะที่เป็นศิลปินที่มีชื่อเสียง ดังนั้น บ้านของอาจารย์ถวัลย์แต่ละหลังจึงมีรูปแบบที่ไม่เหมือนใคร แตกต่างกันไปทั้ง 36 หลัง อีกด้วย

ถือว่าเป็นการแสดงออกให้เห็นตัวตนของ อ.ถวัลย์ ดัชนี ได้อย่างชัดเจนผ่านงานศิลปะและสถาปัตยกรรม ของสะสมทั้งหมด ซึ่งผลงานของท่าน มีทั้ง จิตรกรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรม ของสะสมทั้งหมดก็สะสมนำมาจากทั่วโลก แล้วก็นำมาสร้างสรรค์เป็นผลงาน เช่นพวกเก้าอี้ที่จะไม่ได้เห็นได้จากที่ไหน สะสมมาตลอดอายุของ อ.ถวัลย์ ดัชนี
บ้านดำ เปิดให้เข้าชมเข้าชมฟรี ทุกวัน (ยกเว้นวันจันทร์) ตั้งแต่เวลา 8.00-17.00 น.

การเดินทาง
1.โดยรถยนต์ส่วนตัว
สามารถเดินทางได้โดยใช้ถนนเส้น ซุปเปอร์ไฮเวย์ตรงไปทางแม่สาย ผ่านมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงรายไปประมาณ 3 กิโลเมตร ถึงหมู่บ้านนางแล ให้สังเกตซ้ายมือจะเป็นบริษัทเสริมสุข หรือบริษัทเป๊ปซี่ จากนั้นจะเห็นซอยทางด้านซ้ายมือ ให้เลี้ยวไปตามเส้นจะมีป้ายสีฟ้าบอกทางเป็นระยะ จากปากซอยถึงบ้านดำ ก็ประมาณ 300 เมตร

ศิลปินใหญ่อาจารย์ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ จิตรกรรม ได้สร้างอาณาจักรของตนเองที่บางคนเรียกว่า “บ้านดำ” ไว้ที่ตำบลนางแล สถานที่ที่ได้ชื่อว่ามีสับปะรดหวานอร่อยที่สุดในโลก นั่นก็คือสับปะรดนางแลนั่นเอง

บ้านอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี ตั้งอยู่ที่ 414 หมู่ที่ 13 ตำบลนางแล อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย 57000 เปิดให้เข้าชมวันอังคาร-อาทิตย์ ปิดวันจันทร์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ เวลา 09.00-17.00 น.