พะเยาร้อนแล้ว ชาวบ้านหากินสุดยอดอาหารของสูง สอยไข่มดแดง (เต้งมดส้ม) ยำสด รสชาดอร่อย อย่าบอกใคร

สภาพอากาศในพื้นที่จังหวัดพะเยา ช่วงสายจนถึงบ่ายอากาศจะร้อนแดดแผดกล้า ซึ่งเป็นการบ่งบอกถึงจะย่างเข้าสู่ฤดูแล้ง ที่จะมาถึง ทำให้ชาวบ้านในพื้นที่ต่างๆของจังหวัดพะเยา เริ่มออกหารังมดแดง เพื่อสอยเอาไข่มาปรุงเป็นอาหารรสชาติเด็ด อร่อย และที่สำคัญมีคุณค่าด้านโภชนาการ อาหารโปรตีนสูง จึงนิยมออกสอยหามารับประทาน ที่เหลือก็ออกจำหน่าย เพื่อสร้างรายได้ให้กับตนเองและครอบครัว

ซึ่งในวันนี้ชาวบ้านบ้านแม่ใส ตำบลแม่ใส อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ได้พากันออกหารังมดแดงที่ทำรังอยู่บนปลายยอดไม้ หรือปลายต้นไม้ที่สูง โดยใช้ไม้ไผ่รวกด้ามยาว ๆ ที่ทำการดัดแปลง ใช้ในการสอยไข่มดแดง เมื่อเจอรังมดแดงที่อยู่ปลายยอดต้นไม้ ก็จะทำการใช้ไม้ ไผ่ด้ามยาว ๆ โดยปลายไม้จะมีถุงฟางทำเป็นกระเช้า เพื่อรองรับไข่มดแดงในขณะที่สอยให้ร่วงหล่นลงมาในถุงฟาง หรือกระสอบฟางที่ดัดแปลง ทำเป็นที่ใช้สอยรังไข่มดแดง เพื่อเอาไข่หรือเต้งมดส้ม นำมาประกอบอาหารและจำหน่าย

เมื่อเจอรังมดแดง ก็จะทำการใช้ไม้ด้ามยาวๆๆ ทิ่มแทงแย่เข้าไปในรังมดแดงหรือมดส้ม แล้วทำการเขย่า ๆ และทิ่มแทงรังมดแดงให้เป็นรู เพื่อให้ไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม ไข่มดแดงหล่นตกลงมาใส่ในกระสอบฟางที่รองรับไว้ หลังจากนั้นก็จะนำไข่มดแดงมาใส่ถาดผึ่งไว้กับแสงแดด เพื่อให้ตัวมดแดงไต่หนีออก เหลือเพียงไข่ไว้ หลังจากนั้นก็จะนำมาปรุงอาหาร รับประทาน หรือนำไปขาย

สำหรับไข่มดแดงหรือ (เต้งไข่ มดส้ม) นำมาปรุงอาหาร ได้หลายรูปแบบ อาทิ แกง ต้มยำทอดกับไข่เจียว ฯ แล้วแต่จะนำไปประกอบอาหารชนิดใด แต่ก็มีบางคนชอบแบบยำไข่มด แดงหรือเต้งมดส้ม นำมายำสด ๆ โดยใส่เครื่องปรุง พริกป่น มะนาว ผักชี ข้าวคั่ว และอื่น ๆ ที่สามารถเพิ่มรสชาติให้อร่อย นำมายำผสม คลุกเคล้ากันจนได้ที่ นำมารับประทานกับข้าวเหนียวหรือข้าวสวย แล้วแต่ผู้ที่จะชอบทานกับอะไร โดยต่างเชื่อในสรรพคุณของไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม ว่ามีคุณค่าด้านโภชนาการทางอาหารสูง หรือมีโปรตีนสูง จึงนิยมนำมารับประทาน เพื่อเป็นการบำรุงสุขภาพด้วย

ไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม ชาวบ้านจะนิยมออกหาในช่วงเข้าสู่ฤดูร้อนแล้ง ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนให้รู้ว่าถึงเวลาหาอาหารเมนูอันโอชะ ที่อาศัยอยู่บนที่สูงบนยอด ปลายของต้นไม้ กิ่งไม้ นั่นคือ “ไข่มดแดง หรือเต้งมดส้ม” ซึ่งเป็นที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ซึ่งไข่มดแดงถือเป็นเมนูที่มีคุณค่าทางโภชนาการ เพราะมีโปรตีนสูง โดยในไข่มดแดง 100 กรัม หรือประ มาณ 6 ช้อนโต๊ะ จะมีโปรตีนสูงถึง 8.2 กรัม แถมไข่มดแดงยังมีไขมันและแคลอรีน้อยกว่าเมื่อเทียบกับไข่ไก่ ทำให้ผู้คนหรือชาวบ้านนิยมนำมาบริโภคกัน เพื่อสุขภาพที่ดี และที่สำคัญไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม สามารถรับประทานได้ทุกเพศทุกวัยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ จนถึงวัยชรา