พระธาตุดอยตุง เจดีย์คู่บนยอดดอยที่สูงเสียดฟ้าในจังหวัดเชียงราย กลับมาสู่ความงามตามศิลปะล้านนา หลังการบูรณะครั้งใหญ่โดยกรมศิลปากร ซึ่งได้รับแรงสนับสนุนจากชาวเชียงราย ด้วยงบประมาณกว่า 22 ล้านบาท เพื่อเฉลิมพระเกียรติในโอกาสฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พระธาตุดอยตุงถือเป็นเจดีย์แห่งแรกของล้านนา สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 1454 โดยพระมหากัสสปะเถระและพระเจ้าอุชุราช เพื่อน้อมบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระรากขวัญเบื้องซ้าย ในช่วงสมัยครูบาศรีวิชัย พระธาตุได้รับการบูรณะให้เป็นเจดีย์คู่ทรงระฆังแบบล้านนา ก่อนที่ในปี พ.ศ. 2516 รูปทรงของพระธาตุจะถูกปรับเปลี่ยนเป็นทรงปราสาทตามแบบศิลปะภาคกลาง ภายใต้การออกแบบของ อ.จิตร บัวบุศย์ อย่างไรก็ตาม การปรับเปลี่ยนดังกล่าวถูกวิจารณ์จากคนในพื้นที่ และในที่สุดพระธาตุก็กลับคืนสู่รูปแบบล้านนาในการบูรณะครั้งล่าสุด
เบื้องหลังการบูรณะจากรากฐานดั้งเดิม
การบูรณะครั้งนี้ นอกจากปรับคืนรูปแบบศิลปะล้านนา ยังมีการขุดเจาะเพื่อสำรวจทางโบราณคดี พบร่องรอยพระธาตุดั้งเดิมที่สร้างในยุคแรกใต้ชั้นดินลึกถึง 2 เมตร รวมถึงฐานเจดีย์รุ่นก่อนครูบาศรีวิชัย บ่งชี้ว่าพระธาตุผ่านการบูรณะอย่างน้อย 3 ครั้งในประวัติศาสตร์
นอกจากตัวพระธาตุ ยังมีการปรับภูมิทัศน์รอบองค์เจดีย์ เช่น การปรับปรุงพระอุโบสถให้เป็นแบบล้านนา สร้างศูนย์ข้อมูลการท่องเที่ยว ปรับพื้นที่สีเขียว และสร้างบันไดนาคใหม่ เพิ่มความสะดวกแก่ผู้มาเยือน
การบูรณะพระธาตุอื่นในเชียงราย
โครงการบูรณะยังครอบคลุมโบราณสถานอื่นในเชียงราย เช่น
- พระธาตุภูเข้า บ้านสบรวก อ.เชียงแสน เจดีย์โบราณในพื้นที่ที่เคยเป็นถิ่นฐานก่อนประวัติศาสตร์ ได้รับการปรับภูมิทัศน์และซ่อมแซมให้สมบูรณ์
- พระธาตุจอมกิตติ อ.เชียงแสน ซึ่งเสียหายจากแผ่นดินไหว ได้รับการบูรณะฉัตรและซ่อมแซมส่วนที่แตกร้าว
- พระธาตุวังซาง ต.ริมกก อ.เมือง ซึ่งเสื่อมโทรมและถูกปกคลุมด้วยตะไคร่และวัชพืช ได้รับการบูรณะจนงดงามพร้อมเปิดรับผู้มาเยือน
พระธาตุที่เปลี่ยนแปลงด้วยศรัทธา
พระธาตุดอยตุงและโบราณสถานอื่นในเชียงราย ไม่ได้เพียงได้รับการบูรณะเพื่อตอบสนองต่อความเสื่อมสภาพ แต่ยังสะท้อนความศรัทธาของชุมชนที่ต้องการคืนความงามดั้งเดิม พร้อมเชื่อมโยงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมล้านนาให้คงอยู่ในยุคสมัยใหม่
ร่วมแสดงความคิดเห็น