ความเป็นมาเจดีย์ทรงมณฑป “วัดป่าสัก”
ตามบันทึกประชุมพงศาวดารภาคที่ 61 กล่าวว่าพญาแสนภู กษัตริย์องค์ที่ 3 แห่งราชวงศ์มังราย ทรงสร้างวัดป่าสักขึ้นในปี พ.ศ. 1838 (จ.ศ. 657) เพื่อเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุโคปกะ (กระดูกตาตุ่มข้างขวา) ที่นำมาจากเมืองปาฏลีบุตร ประเทศอินเดีย และทรงปลูกต้นสักจำนวน 300 ต้นล้อมรอบกำแพงวัด จึงเรียกว่าวัดป่าสัก ต่อมาได้สร้างกุฏิถวายแด่พระพุทธโฆษาจารย์เพื่อจำพรรษา พร้อมทั้งอภิเษกให้เป็นสังฆราช โบราณสถานที่สำคัญในวัดป่าสักมีโบราณสถานหลายแห่ง ทั้งเจดีย์ วิหาร และอุโบสถ โดยจุดเด่นสำคัญ ได้แก่ ส่วนฐาน ด้านล่างสุดมีฐานเขียงรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสและฐานบัว โดยในแต่ละด้านมีซุ้มคูหาประดิษฐานพระพุทธรูปปางเปิดโลก และเทวรูป รวมถึงพระพุทธรูปปางลีลาในด้านทิศเหนือ มีการตกแต่งปูนปั้นประดับซุ้ม และลายสลักรูปต่าง ๆ เช่น ลวดลายพันธุ์พฤกษา และรูปสัตว์ เช่น หน้ากาล นาค สิงห์ และครุฑ ส่วนเรือนธาตุ เป็นชั้นที่อยู่เหนือฐาน มีซุ้มจระนำประดิษฐานพระพุทธรูปปางเปิดโลก ด้านบนตกแต่งด้วยลายปูนปั้นบัวคว่ำบัวหงายและลวดลายอื่น ๆ ในศิลปะพุกาม ส่วนยอด ประดับด้วยปูนปั้นรูปคนแคระทำท่าแบกเจดีย์ ส่วนบนสุดเป็นองค์ระฆังทรงกลม มีลวดลายประจำยาม และปลายยอดมีปล้องไฉน ปลียอดและเม็ดน้ำค้าง […]