ลำน้ำแม่กวงความสำคัญต่อชุมชนในพื้นที่
ลำน้ำแม่กวงเป็นลำน้ำสาขาขนาดใหญ่ของแม่น้ำปิง มีต้นน้ำอยู่บริเวณเทือกเขาในอำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ไหลผ่านอำเภอสันทราย อำเภอสันกำแพง และเข้าสู่จังหวัดลำพูนจนบรรจบแม่น้ำปิงที่บ้านสบทา อำเภอป่าซาง ลำน้ำแม่กวงมีบทบาทสำคัญต่อการเกษตรและชีวิตประจำวันของราษฎรในพื้นที่ แต่ก็สร้างความเสียหายจากอุทกภัยในฤดูฝนและความแห้งแล้งในฤดูแล้งมาหลายปี
จุดเริ่มต้นการพัฒนาชลประทานแม่กวง
การพัฒนาลุ่มน้ำแม่กวงเริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2472 โดยพระองค์เจ้าบวรเดชได้ริเริ่มแผนการสร้างฝายทดลองน้ำเพื่อช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูก แม้โครงการนี้จะต้องยุติไปเนื่องจากงบประมาณจำกัด แต่ก็เป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญ ต่อมาในปี พ.ศ. 2478 เจ้าราชภาคีนัยได้สร้างฝายที่บ้านผาแตก แต่ด้วยโครงสร้างที่ไม่แข็งแรง ฝายดังกล่าวพังทลายเสียหายทุกปี
การปรับปรุงฝายแม่กวง
ในปี พ.ศ. 2491 กรมชลประทานได้ปรับปรุงฝายผาแตกให้แข็งแรงขึ้น สามารถส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกได้มากขึ้นถึง 60,000 ไร่ และในปี พ.ศ. 2500 ได้มีการปรับปรุงเพิ่มเติมโดยเทคอนกรีตทับฝายหินเดิม พร้อมขยายระบบส่งน้ำจนสามารถครอบคลุมพื้นที่ถึง 74,750 ไร่
พระราชดำริและการก่อสร้างเขื่อนแม่กวงอุดมธารา
ในวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2519 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ได้เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรในพื้นที่อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ และพระราชทานพระราชดำริให้สำรวจและศึกษาการสร้างเขื่อนเก็บกักน้ำ เพื่อบรรเทาปัญหาอุทกภัยและการขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง
คณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ดำเนินการก่อสร้างในปี พ.ศ. 2520 โดยได้รับความช่วยเหลือทางการเงินจากรัฐบาลญี่ปุ่น เขื่อนแม่กวงอุดมธาราก่อสร้างเสร็จในปี พ.ศ. 2536 และได้รับพระราชทานชื่ออย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538
ลักษณะของเขื่อนแม่กวงอุดมธารา
เขื่อนแม่กวงอุดมธาราเป็นเขื่อนดินขนาดใหญ่ มีความสูง 68 เมตร ยาว 610 เมตร สามารถเก็บน้ำได้ 263 ล้านลูกบาศก์เมตร ครอบคลุมพื้นที่เพาะปลูกในเชียงใหม่และลำพูนกว่า 175,000 ไร่
ผลประโยชน์จากเขื่อนแม่กวงอุดมธารา
- การชลประทาน: ช่วยให้พื้นที่การเกษตรได้รับน้ำในฤดูฝนและฤดูแล้งอย่างเพียงพอ
- การบรรเทาอุทกภัย: ลดปัญหาน้ำหลากและความเสียหายในพื้นที่ลุ่มน้ำ
- การอุปโภคบริโภค: จัดหาน้ำให้แก่ชุมชนและนิคมอุตสาหกรรมในพื้นที่
- การประมง: แหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำจืด สร้างรายได้เสริมให้ชุมชน
- การท่องเที่ยว: อ่างเก็บน้ำกลายเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ
ความสำคัญเชิงประวัติศาสตร์
เขื่อนแม่กวงอุดมธาราไม่เพียงเป็นโครงการชลประทานขนาดใหญ่ แต่ยังสะท้อนถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ที่ทรงมุ่งมั่นพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน และยังเป็นแบบอย่างของการบริหารจัดการน้ำที่ยั่งยืนในประเทศไทย
ร่วมแสดงความคิดเห็น