“เรือนอนุสารสุนทร” สถาปัตยกรรมล้านนาผสานตะวันตก

เรือนทรงปั้นหยา (อนุสารสุนทร) เป็นหนึ่งในเรือนโบราณที่มีความสำคัญทั้งในแง่ประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมล้านนา เดิมเรือนหลังนี้ตั้งอยู่บริเวณตลาดอนุสารสุนทร ถนนช้างคลาน ในเขตตัวเมืองเชียงใหม่ สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2467 โดยหลวงอนุสารสุนทรและนางคำเที่ยง ชุติมา เพื่อมอบเป็นของขวัญให้กับนายแพทย์ยงค์ ชุติมา บุตรชาย พร้อมครอบครัว เรือนทรงปั้นหยานี้เป็นแบบบ้านพักอาศัยที่สะท้อนถึงการผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมล้านนาดั้งเดิมและอิทธิพลจากตะวันตกที่เริ่มเข้ามาในยุคนั้น ตัวเรือนมีลักษณะเด่นที่หลังคาทรงปั้นหยาซึ่งช่วยป้องกันแดดและฝนได้ดี ส่วนชั้นบนของเรือนใช้เป็นพื้นที่อยู่อาศัยของครอบครัว ขณะที่ชั้นล่างเปิดเป็นคลินิกและร้านขายยาของนายแพทย์ยงค์ ทำให้เรือนหลังนี้มีบทบาทสำคัญทั้งในแง่การเป็นศูนย์กลางของครอบครัวและสถานพยาบาลที่ให้บริการประชาชนในชุมชน

อย่างไรก็ตามเมื่อเวลาผ่านไป เรือนทรงปั้นหยาหลังนี้ได้รับการย้ายและสร้างขึ้นใหม่ที่พิพิธภัณฑ์เรือนโบราณล้านนา สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ การฟื้นฟูครั้งนี้เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2547 ด้วยการสนับสนุนจากมูลนิธิจุมภฏ-พันธุ์ทิพย์ เพื่ออนุรักษ์สถาปัตยกรรมโบราณและเผยแพร่มรดกทางวัฒนธรรมของล้านนาให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้

ในพิธีลงเสาเอก มีการดำเนินการตามประเพณีล้านนาอย่างสมบูรณ์แบบ โดยได้รับเกียรติจากม.ร.ว.สุขุมพันธุ์ บริพัตร ประธานมูลนิธิ เป็นผู้ร่วมพิธี พร้อมกับการแกะสลักตกแต่งเสาเอกและส่วนประกอบต่าง ๆ ของเรือนโดยสล่า ช่างฝีมือผู้เชี่ยวชาญ งานก่อสร้างครั้งนี้เน้นความประณีตเพื่อคงเอกลักษณ์ของเรือนทรงปั้นหยาดั้งเดิมให้สมบูรณ์ที่สุด เรือนทรงปั้นหยานี้ถือเป็นตัวอย่างของบ้านเรือนในยุครัชกาลที่ 6-7 ที่สะท้อนถึงความเปลี่ยนแปลงของสังคมล้านนาในช่วงเวลาที่เริ่มมีอิทธิพลจากวัฒนธรรมตะวันตกเข้ามา ความเรียบง่ายแต่แฝงไปด้วยรายละเอียดอันประณีตของเรือนหลังนี้สะท้อนถึงวิถีชีวิตของชาวเชียงใหม่ในอดีตที่ให้ความสำคัญกับทั้งความสวยงามและการใช้งาน

ปัจจุบันเรือนทรงปั้นหยาหลังนี้กลายเป็นส่วนหนึ่งของพิพิธภัณฑ์เรือนโบราณล้านนา เปิดให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวได้เข้าชมและเรียนรู้ถึงประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมล้านนาอันทรงคุณค่า ความพยายามในการอนุรักษ์เรือนหลังนี้ไม่เพียงช่วยเก็บรักษามรดกทางวัฒนธรรม แต่ยังเป็นแรงบันดาลใจสำคัญในการสืบทอดและเผยแพร่ความภาคภูมิใจในรากเหง้าของชาวล้านนาให้คงอยู่ต่อไปในอนาคต

รูปภาพและแหล่งข้อมูล
คลังความรู้ล้านนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ https://accl.cmu.ac.th/Knowledge/details/1201
พิพิธภัณฑ์เรือนโบราณล้านนา มช. https://accl.cmu.ac.th/Museum/detail/8

ร่วมแสดงความคิดเห็น