“ร่มบ่อสร้าง” สัญลักษณ์แห่งงานหัตถกรรมพื้นบ้านที่สืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น กลายเป็นมรดกสำคัญที่สร้างชื่อเสียงให้กับจังหวัดเชียงใหม่และประเทศไทยมาหลายทศวรรษ ความเป็นมาของร่มบ่อสร้างและ “เทศกาลร่มบ่อสร้าง” ที่จัดขึ้นทุกปีในเดือนมกราคม ณ บ้านบ่อสร้าง อำเภอสันกำแพง เป็นเรื่องราวที่น่าศึกษาและเต็มไปด้วยความภาคภูมิใจของชาวบ้านท้องถิ่น
จุดเริ่มต้นของงานหัตถศิลป์
ในอดีต บ้านบ่อสร้างเป็นเพียงหมู่บ้านเล็กๆ ที่โอบล้อมด้วยธรรมชาติแบบชนบท ประชาชนในพื้นที่ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม เช่น การทำไร่ ทำนา และทำสวน อย่างไรก็ตาม ในช่วงเวลาว่างหลังจากฤดูเพาะปลูก ชาวบ้านได้เริ่มผลิตร่มจากวัสดุพื้นบ้านอย่าง “กระดาษสา” ซึ่งเป็นวัตถุดิบที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น โดยในระยะแรก ร่มที่ผลิตขึ้นมีเพียงสีพื้น เช่น สีแดงและสีดำ
กำเนิดเทศกาลร่มบ่อสร้าง
เมื่อประมาณ 20 ปีที่ผ่านมา “ท่านอินศวร ไชยซาววงศ์” พ่อค้าท้องถิ่นผู้มองเห็นถึงศักยภาพในงานฝีมือของชาวบ้าน ได้ริเริ่มจัด “เทศกาลร่มบ่อสร้าง” ขึ้นครั้งแรก เพื่อส่งเสริมให้ร่มบ่อสร้างกลายเป็นสินค้าพื้นเมืองที่มีชื่อเสียงระดับประเทศและดึงดูดนักท่องเที่ยว โดยงานจัดขึ้นอย่างต่อเนื่องทุกปีในเดือนมกราคมที่ศูนย์หัตถกรรมร่มบ่อสร้าง มีกิจกรรมหลากหลาย เช่น การแสดงวัฒนธรรม ขบวนแห่ การประกวดต่างๆ และการจำหน่ายผลิตภัณฑ์พื้นเมือง
ความงามที่เล่าผ่านลวดลาย
การเขียนลวดลายบนร่มบ่อสร้างเพิ่งเกิดขึ้นไม่กี่สิบปีที่ผ่านมา และได้กลายเป็นจุดเด่นสำคัญที่ทำให้ร่มบ่อสร้างแตกต่างจากร่มทั่วไป ลวดลายที่วาดบนร่มมีหลากหลายประเภท เช่น ลายดอกไม้ ลายสัตว์ และลายวิวทิวทัศน์ ช่างวาดลวดลายส่วนใหญ่ไม่ได้ผ่านการศึกษาในสถาบันศิลปะ แต่เรียนรู้จากการสังเกตและฝึกฝนภายใต้คำแนะนำของผู้ใหญ่ในหมู่บ้าน เทคนิคพิเศษที่โดดเด่น คือการใช้พู่กันจุ่มสี 2 สีในครั้งเดียว เพื่อสร้างลวดลายที่มีสีสันกลมกลืนและดูมีชีวิตชีวา
แรงงานและชุมชนที่ร่วมมือกัน
การผลิตร่มในปัจจุบันครอบคลุมหลายหมู่บ้านทั้งในอำเภอสันกำแพงและอำเภอดอยสะเก็ด แต่ละหมู่บ้านรับผิดชอบผลิตชิ้นส่วนต่างๆ ของร่ม เช่น โครงร่ม ตัวร่ม และด้ามร่ม จากนั้นจึงนำมาประกอบที่หมู่บ้านบ่อสร้าง กระบวนการทั้งหมดนี้อาศัยแรงงานจากคนในชุมชนหลายพันคน ตั้งแต่เด็กไปจนถึงผู้สูงอายุ ทำให้การผลิตร่มไม่ใช่แค่อาชีพ แต่เป็นวัฒนธรรมและวิถีชีวิตที่สะท้อนถึงความสามัคคีในชุมชน
ร่มบ่อสร้างในปัจจุบัน
ทุกวันนี้ ร่มบ่อสร้างได้กลายเป็นสินค้าที่ได้รับความนิยมในหมู่นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ และเป็นหนึ่งในของฝากยอดนิยมจากจังหวัดเชียงใหม่ นักท่องเที่ยวสามารถเยี่ยมชมกระบวนการผลิตร่มแบบดั้งเดิมได้ที่ศูนย์อุตสาหกรรมทำร่มในบ้านบ่อสร้าง ซึ่งยังคงรักษาเอกลักษณ์และความงามของงานฝีมือที่เป็นมรดกตกทอดมาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน
เทศกาลร่มบ่อสร้างและงานหัตถศิลป์พื้นบ้านที่เกี่ยวข้องไม่เพียงแต่เป็นตัวแทนของศิลปวัฒนธรรมล้านนา แต่ยังสะท้อนถึงความสามารถและความคิดสร้างสรรค์ของคนไทยที่เปี่ยมไปด้วยเสน่ห์ที่ไม่มีวันจางหาย
รูปภาพจาก : https://chiangmai.prd.go.th/th/content/category/detail/id/9/iid/152402
ร่วมแสดงความคิดเห็น