ยายตา ชาชงสมุนไพรเครือข่ายหมอเมือง

เกษตรสมุนไพรวันนี้ ท.ลุงเกษตร พาผู้อ่านได้มารู้จักกับชาชงสมุนไพรยายจันทร์ตา ที่ทำมา 30 ปีแล้วและได้เป็นศุนย์การเรียนรู้ของชุมชนอีกด้วย ที่ผ่านมาก็มีนักเรียน นักศึกษา และชุมชนต่างๆแต่ละจังหวัดได้มาดูงานพร้อมเรียนรู้มาหลายรุ่นแล้ว สมแล้วที่ทำมา 30 ปีจนเป็นที่รู้จัก ตอนนี้ยายก็อายุได้ 70 ปีแล้วยังแข็งแรอยู่ และได้นำชาไปขายตามตลาดนัดแทบทุกวันแถวใก้ลๆบ้านด้วย สามสิบปีที่เก็บเกี่ยวเอาสมุนไพรตามบ้าน ตามรั้วบ้าน มาแปรรูบสมุนไพรที่ใช้รูปแบบในการบริโภคเช่นเดียวกับชา เรามักเรียกว่าชาสมุนไพร ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นสมุนไพรที่มีกลิ่น ที่ต้องการคงไว้ไม่ให้สูญเสียไปกับความร้อนมากเกินไป ผู้บริโภคที่นิยมบริโภคชาสมุนไพร นอกจากฤทธิ์ทางยาแล้ว ยังต้องการสัมผัสที่ละเมียดละไมจากสมุนไพรด้วย สรรพคุณของชาสมุนไพรช่วยในการบำรุงสุขภาพ ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยขับลม หรือเพียงเพื่อเสพกลิ่น เช่น ชาใบเตย ชาใบตะไคร้ ชามะตูม มักจะดื่มได้เรื่อยๆ ไม่จำกัดปริมาณ
หรือเวลา เมื่อร่างกายเราเจ็บป่วย หลายๆโรค โรคเราอาจฟื้นตัวได้เอง โดยไม่ต้องกินยาเคมี จนร่างกายเราสูญเสียความสามารถในการสร้างความภูมิคุ้มกันในตัวเองไป หรือเมื่อเราจะใช้ยาเราลองหายาจากธรรมชาติ ในการเยียวยาดูก่อน ชาสมุนไพรน่าจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งชาสมุนไพรไทย ล้วนแล้วแต่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ สามารถดื่มได้ทุกวัน บ้านเรายังมีสมุนไพรอีกมากมายที่สามารถพัฒนาให้อยู่ในรูปแบบของชาสมุนไพร มีคุณสมบัติในการป้องกันและรักษาโรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ โดยเฉพาะโรคเบาหวาน ช่วยลดคลอเลสเตอรอลและความดันโลหิตสูง ดังนั้นจึงมีการผลิตชาจากสมุนไพรเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ ที่สามารถทำได้ด้วยตนเองโดยการใช้อุปกรณ์ในครัวเรือนที่มีอยู่แล้ว ไม่ต้องซื้อหาเพิ่มเติมแต่ประการใด

ยายจันทร์ตา แสงศาสตรา สมาชิกกลุ่มสมุนไพรเพื่อสุขภาพ อยู่ที่หมู่ 16 ต.ป่าไผ่ อ.สันทราย จ.เชียงใหม่ บอกว่า กลุ่มเรามี สมาชิกประมาณ 10 กว่าราย ทำชาสมุนไพรใช้เอง และนำออกมาจำหน่ายสู่เครือข่ายของครอบครัวมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สำหรับชาสมุนไพรมีอยู่มากมายหลายสูตร คือ ชาตะไคร้ ช่วยขับลม ช่วยย่อยอาหาร แก้ลมวิงเวียน แก้ปวดเกร็งในท้อง ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะ ฯลฯ ชาใบเตย ช่วยบำรุงหัวใจ ขับปัสสาวะ ลดน้ำตาลในเลือด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง…

ชาใบย่านาง มีสรรพคุณ แก้ไข้ทุกชนิด แก้เบื่อเมา กระทุ้งพิษไข้ แก้เลือดตก แก้กำเดา แก้ลม ส่วนเถา แก้ไข้ลดความร้อนในร่างกาย ต้านมาลาเรีย ยับยั้งการหดเกร็งของลำไส้ ต้านฮีสตามีน ทั้งยังแก้ ปวดหลัง ปวดขา ป้องกันโรคไต ลดคอเลสเทอรอล และ ไขมันในเลือด ฯลฯสำหรับขั้นตอนการทำ ให้นำใบเตยประมาณ 100 ใบ ตะไคร้ 50 ต้น ใบมะรุม ใบกะเพรา ใบย่านาง ประมาณ 1 กำมือ นำไปล้างน้ำให้สะอาด นำไปหั่นเป็นฝอยเล็กๆพอประมาณ เตรียมกระทะตั้งไฟ พอกระทะร้อนให้นำใบเตยที่หั่นแล้วใส่ลงไป ใช้ไม้พายคนตลอดเวลา โดยต้องควบคุมอุณหภูมิในกระทะไม่ให้ร้อนเกินไป จนใบเตยเริ่มหอมจะออกสีเหลืองๆจับดูถ้าแห้งแล้วจึงตักออก นำตะไคร้และส่วนผสมอื่นๆมาคั่ว แล้วตักออกผึ่งจนเย็นลง จึงนำมาผสมกันก่อนบรรจุลงในภาชนะเพื่อชงดื่ม

ยายจันทร์ตา ยังบอกอีกว่าคุณค่าทางยาของชาสมุนไพร นั้นขึ้นอยู่กับแต่ละชนิด ไม่ใช่ว่าชาสมุนไพรทุกชนิดจะปลอดภัยในการบริโภค ตรงกันข้ามอาจจะเป็นอันตรายสำหรับบางคน วิธีที่ดีที่สุดในการบริโภคชาสมุนไพร คือ ต้องเรียนรู้ข้อมูลของสมุนไพร ก่อนใช้ อีกทั้งข้อควรระวัง ขนาด และสรรพคุณที่แตกต่างกันจึงจะทำให้การดื่มเพื่อรักษาสุขภาพสัมฤทธิผลเป็นอย่างดี

ชาสมุนไพร คือ สิ่งที่มีคุณค่าแห่งโลกตะวันออกที่แผ่กระจายไปทั่ว การดื่มชาสมุนไพรไทย ก็เปรียบเสมือนการสานต่อวัฒนธรรมดั้งเดิมของบ้านเรา ทั้งยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพ หากเปรียบเทียบกับ การดื่มน้ำอัดลม ซึ่งมีเพียง น้ำตาล คาเฟอีน และ กลิ่นสังเคราะห์ ดื่มมันเข้าไปก็ไร้ประโยชน์ ทั้งยังเสี่ยงต่อการเป็น โรคไต เบาหวาน ฯลฯ อีกด้วย
ตะไคร้ ใช้เป็นยารักษาโรคหืด แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะและแก้อหิวาตกโรค หรือทำเป็นยาทานวดก็ได้และยังใช้ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่นรักษาโรคได้ เช่นบำรุงธาตุ เจริญอาหาร และขับเหงื่อ หัว เป็นยารักษาเกลื้อน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แก้ปัสสาวะพิการ แก้นิ่ว บำรุงไฟธาตุ แก้อาการขัดเบา ถ้าใช้รวมกับสมุนไพรชนิดอื่น จะเป็นยาแก้อาเจียน ยานอนหลับลดความดันสูง แก้ลมอัมพาต แก้กษัยเส้น และแก้ลมใบ ใบสดๆจะช่วยลดความดันโลหิตสูง แก้ไข้ ราก ใช้เป็นยาแก้ไข้เหนือ ปวดท้องและท้องเสีย ต้น ใช้เป็นยาขับลม แก้เบื่ออาหาร แก้ผมแตก แก้โรคทางเดินปัสสาวะ นิ่ว เป็นยาบำรุงไฟธาตุให้เจริญ แต่ถ้าเอาไปผสมกับสมุนไพรชนิดอื่น จะแก้โรคหนองใน และนอกจากนี้ยังใช้ดับกลิ่นคาวอีกด้วย

ใบเตย ต้นและรากมีสรรพคุณใช้เป็นยาขับปัสสาวะ แก้กษัย ใบสด ตำพอกผิวหนัง รักษาโรคหืด น้ำใบเตยใช้เป็นยาบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น ใช้ผสมอาหารให้เป็นสีเขียว แต่งสีและแต่กลิ่น

ใบมะรุม ราก มีรสเผ็ด หวาน ขม แก้อาการบวม บำรุงไฟธาตุ กระพี้ แก้ไข้สันนิบาตเพื่อลม ฝัก รสหวาน ใช้แก้ไข้หรือลดไข้ ดอก ใช้บำรุงร่างกาย ขับปัสสาวะ ขับน้ำตา ใช้ต้มทำชาทำให้หลับสบาย เนื้อในเมล็ดมะรุม ใช้แก้ไอดี การรับประทานเนื้อในเมล็ดเป็นประจำจะช่วยให้เพิ่มภูมิต้านทานให้ร่างกายได้

ใบกระเพรา มีสรรพคุณเป็นยาแก้ขับลม ท้องอืด ท้องเฟ้อ ปวดท้อง บำรุงธาตุ ขับผายลม แก้จุกเสียดในท้อง ใช้ทาภายนอกแก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน น้ำมันที่ได้จากใบกระเพรานั่นยังสามารถยับยังการเจริญเติบโตของเชื้อโรคบางชนิด ช่วยฆ่าจุลินทรีย์บางชนิด และมีฤทธิ์ฆ่ายุงได้

ฮว่านง็อก ใช้รักษาผู้สูงอายุ แก้ปวดเมื่อยตามร่างกายจากการทำงานหนัก เกิดประสาทหลอน รักษาโรคไข้หวัด ความดันโลหิตสูง ท้องไส้ไม่ปกติ รักษาบาดแผล เคล็ด ขัด ยอก กระดูกหัก รักษาอาการทางเดินอาหารไม่ปกติ รักษาอาการโรคกระเพราะอาหาร โรคเลือดออกในลำไส้เกี่ยวกับกระเพราะปัสสาวะ รักษาอาการคอพอก ตับอักเสบ ไตอักเสบ มะเร็งปอด หรือมีอาการปวดต่างๆไม่ทราบสาเหตุ ให้รับประทาน 100-200ใบ อากาศจะหายขาด รักษาโรคตาทุกชนิด รักษาอาการมดลูกหย่อนในหญิงที่คลอดบุตรใหม่ ได้ผลดีเพราะช่วยให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็ว

ย่านาง ต้มกับน้ำดื่มแก้ไข้ทุกชนิด ประสบการณ์ของผู้ที่ใช้ใบย่านางแก้ไข้ปัญหาสุขภาพ จะมีผลให้อาการเจ็บปวดลุเลาเบาบางลง เนื้องอกในมดลูก มดลูกโต ตกเลือด ตกขาว ปวดตามร่างกาย มะเร็งปอด มะเร็งตับ มะเร็งมดลูก โรคหัวใจ โรคไต โรคกระเพาะอาหารอักเสบ เนื้องอดในเต้านม เบาหวานและความดันโลหิตสูง ขับสานพิษ ภูมิแพ้ ไอ จาม เริ่ม งูสวัด ตุ่มผื่นคันที่แขน อาการปวดเเสบขัด ออกร้อนในทางเดินปัสสาวะ นอนกรน ไตอักเสบ อาการปวดเมื่อยที่แขนขา เล็บมือผุ เก๊าท์ ผสมเจือจางดื่มแทนน้ำ เพราะถ้าเกิน 4 ชั่วโมง มักจะมีกลิ่นคาวเปรี้ยว ไม่เหมาะที่จะดื่ม แต่ถ้าแช่ในตู้เย็น ควรดื่มภายใน 3-7 วัน โดยให้สังเกตที่กลิ่นเปรี้ยว

น้ำย่านางยังสามารถนำมาใช้สระผม ช่วยให้ศีรษะเย็น ผมดกดำหรือชลอผมหงอก ถ้านำไปผสมดินสอพองหรือปูนเคี้ยวหมากให้เหลวพอประมาณ จะช่วยเรื่อง สิว ฝ้า ตุ่มผื่นคันได้อีกด้วย นี่ก็เป็นอีกหนึ่งความรู้ด้านสมุนไพรไทยเรา ที่ยายตาได้ทำขึ้นพร้อมขาย ใครสนใจก็ติดต่อโดยตรงได้กับ ยายจันทร์ตา แสงศาสตรา ได้ที่ 08-4484-4498 บ้านเลขที่ 27 ม.16 ต.ป่าไผ่ อ.สันทราย จ.เชียงใหม่

ท.ลุงเกษตร