ความหมายของ ไหว้ในเทศกาลตรุษจีน

“ซินเจีย หยู่อี่ ซินนี้ ฮวดใช้” เป็นคำในภาษาจีนมีความหมายถึง โชคดีปีใหม่มีเงินทองใช้ถ้วนหน้า เมื่อถึงช่วงเทศกาลตรุษจีน หรือวันปีใหม่ของชาวจีน เราจะเห็นว่าร้านค้าต่าง ๆ จะประดับประดาด้วยสีแดง ตั้งโต๊ะบูชาบรรพบุรุษ ที่หน้าประตูห้อยโคมไฟสีแดง รวมทั้งมีการเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ เครื่องเซ่นไหว้เทพเจ้าในเทศกาลตรุษจีนก็มีความหมายและความสำคัญไม่แพ้กัน

ที่นี้เรามาดูเครื่องเซ่นไหว้แต่ละอย่างว่ามีอะไรบ้างและสำคัญอย่างไร สำหรับในวันตรุษจีนนั้น จะมีการเตรียมของไหว้อย่างพิถีพิถัน แบ่งเป็นเนื้อสัตว์ ผลไม้ ขนมหวาน กับข้าวคาว กับข้าวเจ อย่างละ 3 หรือ 5 ชนิด พร้อมสุรา น้ำชา ข้าวสวย และกระดาษเงิน-กระดาษทองประเภทต่าง ๆ โดยจะจัดเรียงตามลำดับความสำคัญตามชนิดของอาหาร ซึ่งจะมีเสียงเรียกพ้องกับเสียงของคำมงคล และผลไม้ที่ขาดไม่ได้บนโต๊ะไหว้ก็คือ ส้มมหามงคลสีทอง ที่ชาวจีนเรียกว่าส้มไต่กิก เพราะมีความหมายหมายถึงความสวัสดีมงคลอย่างยิ่ง

ทั้งนี้ “วันไหว้” จะทำกันในวันสิ้นปี ซึ่งปกติมีการไหว้ 3-4 ชุด เริ่มจาก “ไหว้เจ้าที่” ในช่วงเช้าด้วยชุดซาแซ คือ หมู เป็ด ไก่ ที่อาจเปลี่ยนเป็นไข่ย้อมสีแดงได้ ขนมเทียน และขนมถ้วยฟู หรือขนมอื่น ๆ ผลไม้ไหว้มีส้มสีทอง องุ่น แอปเปิล พร้อมกับกระดาษเงิน กระดาษทอง

ต่อด้วยช่วงสาย ๆ ไม่เกินเที่ยง “ไหว้บรรพบุรุษ” เครื่องไหว้จะประกอบด้วยชุดซาแซ อาหารคาวหวาน ส่วนมากก็ทำตามที่ผู้ล่วงลับไปแล้วชอบ เต็มที่จะมี 10 อย่าง นิยมว่าต้องมีน้ำแกง เพื่ออวยพรให้ชีวิตราบรื่น และกับข้าวเลือกที่มีความหมายมงคล ส่วนขนมไหว้บรรพบุรษต่าง ๆ ก็มีความหมายมงคลเช่นกัน

สำหรับความหมายของ “ของไหว้วันตรุษจีน” ผลไม้ที่ใช้ในวันตรุษจีน กล้วย หมายถึง กวักโชคลาภเข้ามา และขอให้มีลูกหลานเต็มบ้านเต็มเมือง แอปเปิล หมายถึง ความสันติสุข สันติภาพ สาลี่ หมายถึง โชคลาภมาถึง (ควรระวังไม่นิยมไหว้บรรพบุรุษและวิญญาณไร้ญาติ) ส้มสีทอง หมายถึง ความสวัสดีมหามงคล องุ่น หมายถึง ความเพิ่มพูน สับปะรด คำจีนเรียกว่า “อั่งไล้” แปลว่า มีโชคมาหา

ส่วนความหมายของอาหารที่ใช้ไหว้ ได้แก่ ไก่ หมายถึง ความสง่างาม ยศ และความขยันขันแข็ง ก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ต้องเป็นไก่เต็มตัว หมายถึง มีหัว ตัว ขา ปีก มีความหมายถึง ความสมบูรณ์ เป็ด หมายถึง สิ่งบริสุทธิ์ ความสะอาด ความสามารถอันหลากหลาย

ปลา หมายถึง เหลือกินเหลือใช้ อุดมสมบูรณ์ หมู หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มีกินมีใช้ บะหมี่ยาวหรือหมี่ซั่ว หรือฉางโซ่วเมี่ยน ตามชื่อหมายถึง อายุยืนยาว เม็ดบัว หมายถึง การมีบุตรชายจำนวนมาก ถั่วตัด หมายถึง แท่งเงิน สาหร่ายทะเลสีดำ หมายถึง ความมั่งคั่งร่ำรวย
หน่อไม้ หมายถึง การอวยพรให้ร่ำรวยผาสุก

สุดท้ายความหมายของขนมไหว้ตรุษจีน ขนมเข่ง คือ ความหวานชื่น ราบรื่นในชีวิต ขนมเข่งที่ใส่ในชะลอม หมายถึง ความหวานชื่นอันสมบูรณ์ ขนมเทียน คือ ขนมที่ปรับปรุงขึ้นจากชาวจีนโพ้นแผ่นดินดัดแปลงมาจากขนมท้องถิ่นของไทย จากขนมใส่ไส้เปลี่ยนจากแป้งข้าวเจ้าผสมกะทิมาเป็นแป้งข้าวเหนียวแทน มีความหมายว่า หวานชื่น ราบรื่น รูปลักษณ์เป็นกรวยแหลมมีลักษณะเป็นมงคลเหมือนเจดีย์ ขนมไข่ คือ ความเจริญเติบโต ขนมถ้วยฟู คือ ความเพิ่มพูนรุ่งเรือง เฟื่องฟู ขนมสาลี่ คือ รุ่งเรือง เฟื่องฟู ซาลาเปา หรือ หมั่นโถว คือ ไหว้เพื่อให้เปาไช้ แปลว่า ห่อโชค โดย หมั่นโถว มีแบบที่ทำจากหัวมัน เนื้อออกสีเหลือง และแบบไม่ผสมมัน เนื้อออกสีขาว นิยมทำให้แตกเหมือนดอกไม้บาน ถ้าลูกเล็กจะแต้มจุดแดง ลูกใหญ่จะปั๊มตัวหนังสือสีแดง เขียนว่า ฮก แปลว่า โชคดี ส่วนถ้ามีไส้ เรียก “ซาลาเปา” นิยมไส้เต้าซา แป้งไม่ผสมมัน หน้าไม่แตก มีตัวหนังสือปั๊มว่า เฮง แปลว่า โชคดี

เมื่อรู้อย่างงี้แล้ว เทศกาลตรุษจีนที่กำลังจะมาถึงนี้รีบหาอาหารและผลไม้มงคลมารับประทานเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองกันเถอะ “ซินเจีย หยู่อี่ ซินนี้ ฮวดใช้”