นักท่องเที่ยวขึ้นดอย ตั้งแคมป์ ควรป้องกัน “ไรอ่อน” กัด สาเหตุของโรคไข้รากสาดใหญ่

ช่วงฤดูหนาวนี้จังหวัดทางภาคเหนือ เป็นจุดมุ่งหมายของนักเที่ยวสำหรับการขึ้นมาพักผ่อน อีกทั้งในช่วงวันหยุดยาวสิ้นปีจนถึงขึ้นปีใหม่ จังหวัดเชียงใหม่เอง ก็จะมีนักท่องเที่ยวจำนวนมากขึ้นมาท่องเที่ยว กางเต้นท์ ตามยอดดอย ยอดภูต่าง ๆ

ทางทีมเชียงใหม่นิวส์ ขอนำบทความเกี่ยวกับ “โรคไข้รากสาดใหญ่” ซึ่งเกิดจากการโดนตัวไรอ่อนกัด มาฝากกัน ให้นักท่องเที่ยวที่กำลังวางแผนขึ้นดอย ตั้งแคมป์ ได้เตรียมป้องกัน จะทำให้ทริปการท่องเที่ยวของท่านสนุกสนานไม่ได้โรคไข้รากสาดใหญ่กลับไป บทความ “โรคไข้รากสาดใหญ่” ของอ.นพ.อรพัฐ กิจโร ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

โรคไข้รากสาดใหญ่ หรือภาษาอังกฤษเรียกว่า Scrub typhus นั้น เกิดจากที่คนเราโดนตัวไรอ่อนกัด (Chigger mite) โดยตัวไรอ่อนนี้จะชอบอาศัยอยู่ตามทุ่งหญ้า ป่าละเมาะ และพุ่มไม้เตี้ย ๆ และคนส่วนมากก็มักจะโดนกัดโดยไม่รู้ตัว ข้อมูลสถิติจากกรมควบคุมโรคพบผู้ป่วย 7,456 ราย (ข้อมูลตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม – 2 ธันวาคม 2562 ) โดยจังหวัดที่พบผู้ป่วยสูงสุด 5 อันดับ ได้แก่ แม่ฮ่องสอน น่าน เชียงราย ตาก และชัยภูมิ

โดยทั่วไปคนไข้จะมีอาการผิดปกติหลังจากโดนตัวไรอ่อนกัดประมาณ 7-10 วัน อาจพบอาการไข้สูง ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามตัว ต่อมน้ำเหลืองโต ในบางรายอาจพบผื่นรูปร่างคล้ายรอยบุหรี่จี้ และผื่นนี้มักจะไม่คัน ควรมองหาผื่นเหล่านี้บริเวณข้อพับที่อยู่ใต้ร่มผ้า เช่น บริเวณรักแร้และขาหนีบ ผู้ป่วยบางรายที่ไม่ได้เข้ารับการรักษาอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรง เช่น ปอดอักเสบ ได้

คำแนะนำทั่วไปสำหรับนักท่องเที่ยวที่วางแผนจะเที่ยวป่าหรือไปเที่ยวดอยในช่วงนี้

– กางเต็นท์นอนในบริเวณที่โล่ง ควรเลี่ยงบริเวณพื้นหญ้า หรือพุ่มไม้

– ใช้ยากันยุงที่มีส่วนผสมของ DEET ที่มีความเข้มข้นอย่างน้อย 20-50% และหมั่นทาทุก 4-6 ชั่วโมง (สามารถหาซื้อได้ในร้านขายยาทั่วไป)

– สวมเสื้อผ้าให้มิดชิด

– ทุกครั้งที่อาบน้ำหรือเปลี่ยนเสื้อผ้า อย่าลืมสำรวจร่างกายตัวเองว่ามีผื่น แผล หรือแมลงใด ๆ เกาะตามตัวหรือไม่

– ไรอ่อนทุกตัวอาจจะไม่ได้นำเชื้อโรคทุกตัว แต่ควรสงสัยถ้ามีอาการผิดปกติเกิดขึ้น

นอกจากจะต้องระวังโรคไข้รากสาดใหญ่จากไรอ่อนกัดแล้ว อาจจะต้องระวังโรคอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการท่องเที่ยวในช่วงฤดูหนาว เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ท้องเสียจากการทานน้ำและอาหารปนเปื้อนเชื้อโรค รวมถึงผลกระทบจากอากาศหนาว เช่น ผิวแห้ง ผิวหนังเป็นแผล หรือภาวะตัวเย็นเกิน

หากพบความผิดปกติเหล่านี้ ผู้ป่วยควรแจ้งรายละเอียดเกี่ยวกับการเดินทางให้แพทย์ทราบ เช่น ก่อนจะมีอาการป่วย ได้เดินทางไปไหนมาและทำกิจกรรมอะไรบ้างขณะท่องเที่ยว ข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคได้ดียิ่งขึ้น เมื่อพบอาการผิดปกติ สามารถพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางได้ที่ คลินิกท่องเที่ยว Travel Clinic ศูนย์ ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทุกวันอังคาร เวลา 13.00-16.00 น. และวันพฤหัสบดี เวลา 09.00-12.00 น.

ทางทีมเชียงใหม่นิวส์ ขอส่งความห่วงใย ให้กับทุกท่าน ๆ ที่มาเยือนเชียงใหม่กันด้วย ขอให้การมาท่องเที่ยวในวันหยุดยาวของท่าน ได้รับความสุขกลับไป เดินทางปลอดภัยกันด้วย

ขอขอบคุณข้อมูล : อ.นพ.อรพัฐ กิจโร ศูนย์ศรีพัฒน์ คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่