รายงานพิเศษ… อั้น/กลั้น ไว้จนได้เรื่อง !!!

ปัสสาวะ เป็นของเสียในรูปของเหลวที่ร่างกายขับถ่ายออกมาโดยไต ด้วยกระบวนการกรองจากเลือดและขับออกทางท่อปัสสาวะ ซึ่งเป็นผลจากกระบวนการสร้างและสลายในระดับเซลล์ แล้วทำให้เกิดสารประกอบไนโตรเจนที่เป็นของเสียจำนวนมาก ซึ่งจำเป็นต้องกำจัดออกจากกระแสเลือด

ตามปกติแล้วกระเพาะปัสสาวะของคนเราจะสามารถรองรับปัสสาวะได้มากที่สุดประมาณครึ่งลิตร ก่อนที่คุณ ๆ ทั้งหลายจะต้องรีบวิ่งไปทำธุระส่วนตัวในห้องน้ำ กลไกทางธรรมชาติในร่างกายของเราทำให้ทราบว่าจะสามารถรองรับปัสสาวะได้มากเท่าไร เนื่องจากบริเวณผนังกระเพาะปัสสาวะเต็มไปด้วยตัวรับที่คอยส่งสัญญาณไปยังสมอง เมื่อกระเพาะปัสสาวะต้องการพื้นที่ จึงรู้สึกอยากปัสสาวะ แต่โชคดีที่เราสามารถควบคุมการทำงานของกระเพาะปัสสาวะได้ ดังนั้นเมื่อสมองของรับสัญญาณ เราสามารถเลือกได้ว่าเราจะปล่อยปัสสาวะทันทีหรือกลั้นเอาไว้ก่อน แต่คุณอาจยังไม่ทราบว่าจากนิสัยที่เคยชินทำอะไรกับร่างกายของคุณเมื่อคุณกลั้นปัสสาวะไว้เป็นประจำ

อย่างไรก็ตาม การกลั้นปัสสาวะไม่ดีต่อสุขภาพเพราะนำมาซึ่งความเจ็บป่วยในหลายๆ กรณี ดังนี้

• ก่อเกิดโรคภูมิแพ้ เมื่ออั้นปัสสาวะนานๆ ปัสสาวะที่ถูกดูดซึมย้อนกลับเข้าไปในเส้นเลือด ผลสุดท้ายของเสียในปัสสาวะทำให้ร่างกายของเราทำงานผิดปกติ เช่น เป็นลมพิษ เป็นสิวง่าย เกิดเม็ดผื่นที่สองข้างขาหนีบ และเป็นภูมิแพ้ได้ง่ายกว่าปก

• ภาวะโลหิตพิการ โดยปกติปัสสาวะของคนเรามีคุณสมบัติเป็นกรดอ่อนๆสังเกตง่ายๆ จากเวลาที่ปัสสาวะ ถ้ามันกระเด็นไปโดนผิวหนังจะรู้สึกแสบคัน เด็กผู้ชายเข้าใจเรื่องนี้ดี เพราะว่าเวลายืนปัสสาวะมักระเด็นไปถูกหน้าแข้ง รู้สึกแสบๆ คันๆ ที่หน้าแข้ง

• ตับไตทำงานนักมากกว่าปกติ ตับทำหน้าที่กรองและทำลายสารพิษ เช่น สารพิษที่ปนเปื้อนในอาหาร ไม่ว่าจะเป็นยาฆ่าแมลง ผงชูรส เป็นต้น เมื่อมีอะไรแปลกปลอมที่เป็นพิษปนเข้าไปในร่างกายตับจะกรองและทำลายก่อน ส่วนไตทำหน้าที่ขับของเสียที่เป็นผลผลิตจากร่างกาย และกรองสารพิษที่หลงเหลือออกจากเส้นเลือด ดังนั้นเมื่อกลั้นปัสสาวะนานๆ ปัสสาวะที่ถูกดูดซึมย้อนกลับเข้าไปในเส้นเลือด กลายเป็นของเสียที่ร่างกายต้องทำลายและขับออก ของเสียในเลือดที่เพิ่มมากขึ้น ยิ่งอั้นปัสสาวะนานเท่าไร ตับและไตต้องทำงานหนักมากขึ้นตามไปเท่านั้น

• เกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบ อาการเบื้องต้น คือ เวลาปัสสาวะจนรู้สึกว่าหมดแล้ว แต่พอเวลาผ่านไปไม่นาน กลับปวดปัสสาวะอีก ยิ่งไปกว่านั้น หากกระเพาะปัสสาวะอักเสบนาน ติดต่อกันเป็นอาทิตย์ พอปัสสาวะว่าหมดแล้ว ทันทีที่ลุกขึ้นมันจะหยดติ๋งๆ เลย เพราะเมื่อเราอั้นปัสสาวะนานๆ ปัสสาวะจะถูกดูดซึมย้อนกลับเข้าไปในเส้นเลือดแล้วก็ถูกขับออกมาใหม่

• กลิ่นตัวแรง เมื่ออั้นปัสสาวะนานๆ ของเสียที่ถูกดูดซึมย้อนกลับเข้าไปในเส้นเลือด กลายเป็นทั้งเนื้อทั้งตัวแช่ปัสสาวะ ทำให้คนนั้นมีกลิ่นตัวแรง

• โรคนิ่ว เมื่ออั้นปัสสาวะนานๆ แคลเซี่ยมที่เป็นส่วนประกอบในปัสสาวะจะตกค้างอยู่ในระบบทางเดินปัสสาวะ ผลต่อไปข้างหน้า คือ เป็นนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือนิ่วในท่อไต หรือนิ่วในไตก็ได้

• กระเพาะปัสสาวะเกร็ง ใครที่อั้นปัสสาวะไว้บ่อยๆ กล้ามเนื้อที่กระเพาะปัสสาวะจะเกร็ง เมื่อเกร็งแล้วมันจึงไม่ฟู ทำให้กระเพาะปัสสาวะหดตัวมีขนาดเล็กลง ความสามารถในการเก็บปัสสาวะของมันก็ลดลง ก็จะทำให้เราเป็นโรคปวดปัสสาวะบ่อย นอกจากนี้สำหรับสีของปัสสาวะที่อาจเกิดโรค สังเกตได้จาก

• หากมีสีเหลืองออกไปทางแดง อาจเกิดปัญหาเกี่ยวกับเม็ดเลือดแดง หรือเส้นเลือดแตก ทำให้เกิดสีของยูโรบิลิน ถูกขับออกมาทางปัสสาวะ

• หากเป็นสีน้ำตาลหรือออกไปทางเขียว หรือมีฟองออกมาแล้วเป็นสีเดียวกับน้ำปัสสาวะด้วย นั่นเป็นอาการที่แสดงถึงความมีปัญหาของระบบการทำงานของตับ หรือท่อน้ำดี ควรพบแพทย์อย่างเร่งด่วน

• หากมีสีแดง อาจเกิดจากมีแผลในทางเดินปัสสาวะ หรือมีโรคนิ่วที่เกิดจากการอักเสบ

• และหากมีสีขาวขุ่น อาจเกิดจาก การอักเสบของระบบทางเดินปัสสาวะ(เป็นหนอง) หรืออาจเป็นสีของไขมันที่อุดตันท่อน้ำเหลืองเลยถูกขับออกมา ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจสอบเช่นกัน

การปัสสาวะเป็นการขับถ่ายของเสียออกจากร่างกายวิธีหนึ่ง การขับถ่ายปัสสาวะที่ไม่ถูกสุขลักษณะ ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพได้ โดยเฉพาะเลิกเสียตั้งแต่วันนี้กับ นิสัยกลั้นปัสสาวะไว้นาน ๆ เพื่อความปลอดภัย

ด้วยความปรารถนาดีจาก ฝ่ายประชาสัมพันธ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
โทร.053-935045 www.nurse.cmu.ac.th