“ร่างอุทิศ” ทางสัตวแพทย์

รศ.น.สพ.ดร.กรกฎ งานวงศ์พาณิชย์ หน.ภาควิชาชีวศาสตร์ทางสัตวแพทย์และสัตวแพทย์สาธารณสุข คณะสัตวแพทยศาสตร์ มช. กล่าวว่า หลายคนคงสงสัยว่าคำว่า “ร่างอุทิศ” คืออะไร

วันนี้ผมจะมาขอแนะนำครับ “ร่างอุทิศ” คือร่างกายของสัตว์เลี้ยงที่เสียชีวิตแล้ว เจ้าของได้มอบให้แก่คณะสัตวแพทยศาสตร์ มช. เพื่อใช้ประโยชน์ทางการศึกษา อันเป็นการทำบุญครั้งสุดท้าย จะว่าไปก็ไม่แตกต่างจาก “อาจารย์ใหญ่” ของวิชาชีพแพทย์ ซึ่งเป็นร่างของผู้เสียชีวิต ที่ได้บริจาคให้กับคณะแพทยศาสตร์ เพื่อใช้ประโยชน์ทางการศึกษา

สำหรับคณะสัตวแพทยศาสตร์ มช.ได้มีการรับบริจาค “ร่างอุทิศ” มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 โดยในช่วงนั้นจะใช้เพื่อประโยชน์ในการเรียนการสอนวิชาทางด้านสัตวแพทย์เป็นหลัก เช่น วิชากายวิภาคศาสตร์ วิชาศัลยศาสตร์ และวิชาพยาธิวิทยา ต่อมาจึงได้มีการจัดตั้งเป็นหน่วยงานย่อย เพื่อทำหน้าที่รวบรวมดูแลและจัดเตรียม “ร่างอุทิศ” คือ “หน่วยบริการร่างอุทิศเพื่อการศึกษา วิจัยและบริการวิชาการ” ที่ดูแลโดยภาควิชาชีวศาสตร์ทางสัตวแพทย์และสัตวแพทย์สาธารณสุข

เพื่อใช้ประโยชน์หลัก 3 ประการคือ ใช้สำหรับการเรียนการสอน ใช้สำหรับงานวิจัย และใช้เพื่อการบริการวิชาการ เช่น การจัดฝึกอบรมทักษะการผ่าตัด สำหรับสัตวแพทย์ในเวชปฏิบัติ โดย “ร่างอุทิศ” ส่วนใหญ่จะเป็นสุนัข รองลงมาเป็นแมว เนื่องจากเป็นสัตว์เลี้ยงหลัก 2 ชนิด ที่ใช้ในการเรียนการสอนมากที่สุด นอกจากนั้นก็อาจมีสัตว์ชนิดอื่น เช่น สุกร แพะ แกะ ม้า หรือเต่า ซึ่งทางหน่วยบริการซากเพื่อการศึกษา วิจัยและบริการวิชาการ เปิดรับร่างบริจาคของสัตว์ทุกชนิด ไม่จำกัดว่าต้องเป็นสุนัขและแมวเท่านั้น

หลายคนคงอยากทราบว่ามีการดำเนินงานอย่างไร หลังจากเราได้รับบริจาค “ร่างอุทิศ” เราจะทำการคัดแยกว่าร่างที่ได้รับเหมาะกับการนำไปใช้อะไร ซึ่งก็จะมีการเก็บรักษา “ร่างอุทิศ” แตกต่างกัน 2 แบบ แบบที่หนึ่งจะมีการฉีดน้ำยาดอง เพื่อรักษาสภาพให้ร่างกายสามารถอยู่ได้นาน ซึ่งจะใช้เพื่อการเรียนการสอนวิชากายวิภาคศาสตร์เป็นหลัก และแบบที่สองคือการแช่แข็ง ไม่มีการฉีดน้ำยาดอง ซึ่งจะถูกใช้ในการเรียนวิชาศัลยศาสตร์หรือพยาธิวิทยา ซึ่งร่างแบบนี้จะเก็บใช้ไม่นานเพียงหนึ่งหรือสองครั้งก็ไม่สามารถใช้ต่อไปได้ หลังจากนั้นอาจจะนำร่างไปทำเป็นกระดูกเพื่อใช้ในการเรียนกายวิภาคต่อไป หรืออาจเผาหลังจากใช้ หากไม่สามารถนำไปทำเป็นกระดูกได้ ส่วนร่างที่ฉีดน้ำยาดองจะใช้จนกว่าจะไม่สามารถใช้ได้ก็จะนำไปเผาเช่นเดียวกัน

ทุกปีทางคณะสัตวแพทยศาสตร์ มช.จะได้จัดให้มีการทำบุญอุทิศส่วนบุญกุศลไปให้กับสัตว์เหล่านี้ โดยในปีนี้จะจัดให้มีในวันเสาร์ที่ 18 พ.ย.60 เวลา 08:00 น. ณ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มช. ผมขออนุญาตใช้โอกาสนี้เรียนเชิญ เจ้าของสัตว์เลี้ยงที่เคยได้บริจาคร่างสัตว์เลี้ยงให้แก่ คณะสัตวแพทยศาสตร์ฯ มาร่วมทำบุญร่วมกัน

เนื่องมาจากร่างที่ได้รับบริจาคมีความสมบูรณ์ที่แตกต่างกัน และปริมาณการบริจาคในปัจจุบัน ยังไม่เพียงพอต่อการใช้ ทำให้ความต้องการ “ร่างอุทิศ” ยังมีมาก หากท่านมีความประสงค์จะบริจาคร่างสัตว์เลี้ยง สามารถติดต่อได้โดยตรงมาที่หน่วยงาน หมายเลขโทรศัพท์ 053-948014 หรือ 053-948041 ในวันแล้วเวลาราชการ แต่กรณีเป็นนอกเวลาราชการ ท่านสามารถนำร่างไปบริจาคได้โดยตรงที่ รพ.สัตว์เล็ก คณะสัตวแพทยศาสตร์ฯ หรือ รพ. สัตว์และคลินิกเอกชนต่าง ๆ ในเชียงใหม่ เช่น รพ.สัตว์นานารักษาสัตว์ รพ.สัตว์บ้านหมอรักสัตว์ หรือ รพ.สัตว์เมตตา เป็นต้น โดยกระบวนการทั้งหมดไม่มีค่าใช้จ่าย แต่สิ่งสำคัญที่สำคัญคือ ร่างควรได้รับการแช่เย็นหรือแช่แข็งภายใน 24 ชม.หลังจากเสียชีวิต หากนานกว่านี้จะทำให้ร่างเน่า จนไม่สามารถนำมาใช้งานได้

สุดท้ายนี้ผมขอขอบคุณเจ้าของสัตว์เลี้ยงทุกท่าน ที่เคยบริจาคร่างให้แก่คณะสัตวแพทยศาสตร์ และทางหน่วยงานสัญญาว่าจะใช้ “ร่างอุทิศ” ด้วยความตระหนัก และใช้ให้เกิดประโยชน์แก่การศึกษามากที่สุด สมดังเจตนารมณ์ที่ท่านได้มอบร่างเหล่านี้ให้