โรงเรียนสตรีแห่งแรกของเชียงใหม่

ปี พ.ศ.2413 เจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 7 พระบิดาของพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ได้พระราชทานที่ดินเพื่อสร้างโรงเรียนสตรีสันป่าข่อยขึ้นในบริเวณริมฝั่งแม่น้ำปิงทางตะวันออก (ปัจจุบันเป็นคริสต์จักรที่ 1 เชียงใหม่) และบ้านพักของมิชชั่นนารีอีก 2 หลัง ในการก่อสร้างโรงเรียนครั้งแรกนั้นมีนักเรียนที่มาเข้าเรียนประมาณ 20 คน ซึ่งสอนเป็นภาษาพื้นเมือง ต่อมาเด็กนักเรียนเรียกร้องให้สอนภาษาอังกฤษเพิ่มเติมจนกระทั่งได้เปิดสอนวิชาภาษาไทยควบคู่ไปด้วยโรงเรียนสตรีแห่งนี้ได้จัดตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อปี พ.ศ.2412 เมื่อมีครูแหม่มเดินทางมาจากพระนคร 2 คน คือ มีสเอ็ดน่า โคล์ด และมีสแมรี่ แคมป์แบล โดยใช้ชื่อว่า “โรงเรียนสตรี” จนถึงปี พ.ศ.2452 มีจำนวนนักเรียนเพิ่มมากขึ้นเป็น 200 คน และเมื่อคราวที่พระราชชายาเจ้าดารารัศมี เสด็จเดินทางขึ้นมาเยือนนครเชียงใหม่และมีโอกาสเสด็จเข้าเยี่ยมโรงเรียนสตรี เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน 2452 ทรงให้คำแนะนำเกี่ยวกับงานฝีมือเย็บปักถักร้อย งานทอผ้าและการฟ้อนรำแบบพื้นเมืองแก่นักเรียนทั้งหลาย ทางคณะมิชชั่นนารีจึงทูลขอให้พระราชชายาเจ้าดารารัศมีทรงตั้งชื่อโรงเรียน ซึ่งหลังจากนั้นพระราชชายาจึงได้ทรงโทรเลขไปกราบบังคมทูลขอให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชทานชื่อโรงเรียนสตรีแห่งนี้ว่า “โรงเรียนพระราชชายา” ซึ่งถือได้ว่าเป็นโรงเรียนสตรีแห่งแรกของเชียงใหม่ควบคู่กับโรงเรียนชายวังสิงห์คำ ซึ่งได้รับชื่อพระราชทานจากเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมกุฏราชกุมาร ฯ ว่า “ปรินซ์รอยแยล คอลเลจ”หลังจากที่โรงเรียนพระราชชายาได้รับความสนใจจากชาวเชียงใหม่ส่งบุตรีเข้าเรียนในโรงเรียนนี้ แต่ด้วยพื้นที่ที่คับแคบเกินไปจึงทำให้คณะมิชชั่นนารีได้ขอซื้อที่ดินบริเวณตำบลหนองเส้ง ประมาณ 57 ไร่เพื่อก่อสร้างอาคาร 2 หลังคือ อาคารเรียนที่ใช้เป็นหอพักสำหรับนักเรียนประจำและบ้านพักสำหรับอาจารย์ฝรั่ง จนกระทั่งปี พ.ศ.2466 เมื่อตึกเรียนและบ้านพักอาจารย์สร้างแล้วเสร็จ จึงได้ย้ายโรงเรียนมาที่แห่งใหม่เป็นบางชั้นเรียกว่า “ดาราเหนือ” ส่วนบริเวณโรงเรียนพระราชชายานั้นเรียกว่า “ดาราใต้” โดยเปิดสอนระดับชั้นอนุบาลและประถมเท่านั้น