“เฮือนแก๋งแค” บ้านอัปมงคลในความเชื่อของชาวล้านนา

บางคนนั้นมีเงินสร้างบ้านสร้างเรือนได้อย่างง่ายดาย แต่ผู้คนส่วนมากกว่าจะได้บ้านมาแต่ละหลังมันแทบน้ำตาตก ต้องเป็นหนี้สิน กู้ยืมเงินมาสร้างบ้านเพียงเพื่อว่า “บ้านคือวิมานของเรา”

วันนี้ “เชียงใหม่นิวส์” จะมานำเสนอเกร็ดสาระความรู้ และความเชื่อในการสร้างบ้านให้ไม่เป็นอัปมงคลต่อผู้อยู่อาศัย มาให้ทุกท่านได้อ่านกัน

ในตำราการสร้างเฮือน (เรือน) ในล้านนา มีข้อความบ่งบอกไว้ว่า “เฮือน(เรือน)หลายหลังมาแป๋ง(สร้าง)เฮือนหลังเดียวย่อมขึดนักหนา” เพราะเรียกกันว่า “เฮือนแก๋งแค” (หมายถึงการที่เอาไม้จากบ้านหลายหลัง หรืออาจนำไม้จากฉางข้าวเก่า เอาไม้จากคอกวัวควายมารวมกันทำบ้านหลังใหม่)

ไม้เรือนเก่านั้น ไม่ควรนำมาสร้างบ้านใหม่

จากการศึกษาเรื่อง “ขึด” หรือข้อห้ามคนล้านนาเกี่ยวกับการสร้างบ้านที่อยู่อาศัยมีข้อความสรุปไว้ตอนหนึ่งว่า “มันผู้ใดเอาไม้จากเฮือน (เรือน) หลายหลังมาแป๋ง (สร้าง) บ้านเป็นหลังเดียว ถือว่าขึดนักหนา มักจะอยู่ไม่เป็นสุขนักแล” แปลความหมายให้เข้าใจ ก็คือ ผู้ใดไปซื้อหรือเอาไม้เรือนเก่าที่รื้อมาจากบ้านหลายหลังหรือตั้งแต่เรือนสองหลังขึ้นไป แล้วเอาไม้เก่าเหล่านั้นมารวมกันสร้างบ้านเป็นบ้านใหม่หลังเดียว จะทำให้อยู่ไม่เป็นสุข

มีเรื่องเล่าว่า สองพี่น้องคู่หนึ่งเสียชีวิตลงในบ้านหลังที่เขาร่วมกันสร้าง ซึ่งภายหลังจากที่เสียชีวิตไปแล้วไม่มีใครเป็นเจ้าของบ้านญาติ ๆ จึงรื้อเรือนหลังนั้นขายให้กับพ่อค้าไม้เรือนเก่า และเป็นที่น่าสังเกตว่าที่ดินสองไร่ที่รื้อบ้านออกไปแล้วกลายเป็นที่รกร้าง แม้ต่อมามีคนไปซื้อที่ดินแห่งนั้น แต่เมื่อสร้างโรงงานกลับขาดทุนโดยไม่ทราบสาเหตุต้องประกาศขาย เจ้าแล้วเจ้าเล่ามาซื้อพัฒนาจะทำการค้าก็ประสบกับการขาดทุนทุกครั้งจนปัจจุบันเจ้าของคนสุดท้ายก็เอาที่เป็นที่เก็บฟืนไว้ป้อนเตาโรงงานของตนเอง

หากวิเคราะห์โดยปราศจากความเชื่อนั้น ก็อาจจะกล่าวได้ว่าเรือนเก่าแต่ละหลังไม้ที่ใช้ย่อมมีอายุการใช้มากกว่า จึงมีการผุพังเร็วกว่าไม้บ้านที่สร้างภายหลัง บางครั้งขนาด และความยาวของไม้จากเรือนแต่ละหลังมีขนาดไม่เท่ากัน ก็ต้องตัดทิ้งตัดขว้างทำให้สิ้นเปลือง และอายุการใช้งานไม่เท่ากันแล้ว และเมื่อนำมาประกอบอยู่ในบ้านเป็นหลังเดียว ซึ่งไม้ที่เก่าอาจหักพังไปก่อนทำให้ส่วนของบ้านเกิดความเสียหาย ต้องซ่อมแซม ต้องเสียเงินทองบ่อยครั้ง

อีกประการหนึ่งความเชื่อเรื่องเสามงคล บ้านหนึ่งหลังย่อมมีเสามงคลเพียงหนึ่งเสา แต่การรื้อบ้านเก่าเอาเสามงคลจากบ้านแต่ละหลังมาสร้างร่วมกันย่อมผิดแผกไปจากวิถีเดิม หรือบางครั้งมีความจำเป็นต้องผ่าเสามงคลเป็นแป้น (ไม้กระดาน) ก็ทำให้เกิดอาถรรพ์โดยไม่ทราบสาเหตุ

ด้วยเหตุนี้ ชาวล้านนาจึงเลี่ยงการสร้างบ้านที่เรียกว่า “เฮือนแก๋งแค” เนื่องจากเป็น “ขึด” (อัปมงคล) ของชาวล้านนา ซึ่งจะส่งผลให้เกิดเรื่องไม่ดีตามความเชื่อขึ้นมา รวมทั้งคุณภาพของวัสดุที่ไม่มีคุณภาพมากพอก็อาจทำให้เกิดความอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์สินของคนในครอบครัวได้ ฉะนั้นการจะสร้างบ้านทั้งทีก็ควรลงทุนสักหน่อยเพื่อชีวิตที่ดีของทุกท่านจะดีกว่า

เรียบเรียงโดย : “เชียงใหม่นิวส์”
ข้อมูลจาก : นิคม พรมมาเทพย์, www.ittd.mju.ac.th
ภาพจาก : www.tsood.com

บทความที่เกี่ยวข้อง

มันขึด ห้ามแป๋ง! ที่ดินที่บ่ควรนำมาสร้างบ้าน เพราะมันขึด

จะไปย่ะ! มัน “ขึด” ความเชื่อ ที่เป็นข้อห้ามของชาวล้านนา

ร่วมแสดงความคิดเห็น