สาระน่ารู้

ไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal Disease) คือโรคติดเชื้อที่บริเวณเยื่อหุ้มสมอง เกิดจากเชื้อแบคทีเรียไนซีเรีย เมนิงไจทิดิส (Neisseria Meningitidis) ซึ่งเป็นเชื้อที่มีอันตรายสูง เกิดขึ้นได้ในทุกเพศทุกวัย แต่มักพบในทารก เด็ก และวัยรุ่น ไข้กาฬหลังแอ่นเป็นโรคที่อันตราย เนื่องจากเป็นโรคที่มีการลุกลามค่อนข้างเร็ว แต่ก็สามารถรักษาให้หายได้ด้วยการใช้ยาปฏิชีวนะ และถึงแม้จะสามารถรักษาได้ ก็เสี่ยงต่อความพิการ หรือเสียชีวิตได้เช่นกัน ไข้กาฬหลังแอ่นที่มักพบได้บ่อยแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ อาการไข้กาฬหลังแอ่น อาการของไข้กาฬหลังแอ่นค่อนข้างอันตรายและเฉียบพลัน โดยอาการของทั้ง 2 ชนิดค่อนข้างคล้ายกัน แต่จะแตกต่างกันไปตามบริเวณที่ติดเชื้อ ดังนี้ ไข้กาฬหลังแอ่นชนิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ อาการจะค่อนข้างเฉียบพลันและรุนแรง โดยไข้กาฬหลังแอ่นจะมีระยะเพาะเชื้อประมาณ 4 วัน และอาจเริ่มมีอาการให้เห็นตั้งแต่ประมาณ 2-10 วันหลังจากสัมผัสเชื้อ ทั้งนี้อาการทั่วไปที่สามารถพบในผู้ป่วยกาฬหลังแอ่น ได้แก่ ทว่าในเด็กทารก ผู้ปกครองอาจสังเกตอาการข้างต้นได้ยาก ดังนั้นผู้ปกครองอาจสังเกตได้จากอาการอื่น ๆ เช่น เด็กอาจมีอการเคลื่อนไหวที่ช้า หรือไม่ตอบสนอง หงุดหงิดง่าย อาเจียน หรือกินนมแม่ได้น้อย ไข้กาฬหลังแอ่นชนิดติดเชื้อในกระแสเลือด อาการที่สามารถเห็นได้ชัดของโรคไข้กาฬหลังแอ่นชนิดนี้ ค่อนข้างอันตราย เพราะนอกจากจะมีอาการแสดงให้เห็นภายนอกแล้ว เชื้อแบคทีเรียยังเข้าไปทำงานในหลอดเลือด ทำให้เกิดเลือดออกภายในร่างกายได้ ทั้งนี้อาการที่สามารถสังเกตได้ในเบื้องต้นได้แก่ ในรายที่อาการรุนแรงและเข้าสู่ระยะหลัง […]

การใส่ใจกับสิ่งที่กินช่วยให้ เรากินอาหาร หรือบริโภคแคลอรี่น้อยลง โดยคนที่กินในขณะที่ดูทีวีหรือเล่นเกมคอมพิวเตอร์อาจสูญเสียความรู้สึกในการรับประทานไป ในทางกลับกันอาจทำให้เกิดการกินมากเกินไปด้วย ความเป็นเหตุเป็นผลที่ว่า เมื่อเราโฟกัสอยู่กับสิ่งอื่น นอกเหนือจากอาหารจะทำให้เรารู้สึกไม่อิ่มเท่าที่ควร การศึกษาในหัวข้อเรื่อง Eating attentively หรือการกินอย่างตั้งใจ บอกว่า… หลักฐานบ่งชี้ว่าการกินอย่างใส่ใจมีแนวโน้มที่จะมีอิทธิพลต่อการบริโภคอาหาร และการกินแบบใส่ใจเข้าไปในการแทรกแซงนั้นเป็นวิธีการใหม่ที่จะช่วยลดน้ำหนักและรักษาน้ำหนักโดยไม่ต้องนับแคลอรี่ นอกจากนี้ การไม่โฟกัสในระหว่างมื้ออาหารจะส่งผลต่อการบริโภคของเราในวันต่อ ๆ ไป คนที่ถูกรบกวนระหว่างการกินในมื้ออาหารกินแคลอรี่ต่อมื้ออาหารมากกว่า 25% มากกว่าคนที่โฟกัสค่ะ นักจิตวิทยาจาก Cleveland Clinic ณ ประเทศสหรัฐอเมริกาอย่าง Susan Albers ได้กล่าวไว้ว่า คนมักจะใช้เวลา โดยเฉพาะวันหยุดสุขหรรษาไปกับการนั่งบนโซฟาตัวโปรด เหยียดขาให้สบายที่สุด และเปิดคอมพิวเตอร์หรือทีวี พร้อมกับรับประทานอาหารไปด้วย ซึ่งเวลานี้ก็เรียกได้ว่าเป็นช่วงเวลาแห่งความสุขของใครหลายคนเลยทีเดียว รวมถึงนักโภชนาการบำบัดอย่าง Alissa Rumsey ก็ได้ออกมาเผยว่า บุคคลที่อยู่ในการดูแลของเธอเฝ้ารอที่จะได้นั่งดูทีวี และทานอาหารไปด้วยในทุกช่วงเวลาตอนเย็น เพราะพวกเขาคิดว่า นี่คือวิธีที่จะทำให้พวกเขารู้สึกผ่อนคลายได้ดีที่สุด อีกทั้งนักจิตวิทยาคลินิกที่ชื่อว่า Sophie Mort ก็ได้ย้ำอีกว่า ‘การกินไปด้วย ดูทีวีหรือยูทูบไปด้วย’ ช่วยกระตุ้นให้ ‘โดพามีน (Dopamine)’ ซึ่งเป็นฮอร์โมนแห่งความสุขหลั่งออกมาได้จริง ‘กินไปด้วย ดูยูทูบไปด้วย’ ส่งผลเสียต่อสุขภาพยังไง? แต่ใช่ว่าพฤติกรรมและช่วงเวลาแห่งความสุขนี้ จะส่งผลแค่ด้านดีเสมอไป เนื่องจากกิจกรรมสองอย่างนี้ ควรแยกกันทำเป็นกิจลักษณะ การที่เรากินไปด้วย หาอะไรดูไปด้วย จะทำให้สิ่งนี้กลายเป็นนิสัยที่เราทำจนชิน และส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ ดังนี้ เผลอกินเยอะจนเกินไป แน่นอนล่ะ […]

พยาธินอกจากจะพบในกระเพาะอาหารแล้ว ยังมีการพบอยู่ที่บริเวณผิวหนังอีกด้วย โดยจะเรียกว่า โรคพยาธิชอนไชผิวหนัง อาจเกิดกับคนที่ชอบเดินเท้าเปล่า หรือเล่นดินเล่นทราย โดยเฉพาะในเด็กที่ต้องระวังเป็นพิเศษ อย่าปล่อยให้ลูกวิ่งเล่นเท้าเปล่า เพื่อป้องกันโรคพยาธิชอนไชผิวหนัง ร.ศ.พ.ญ. กัญญารัตน์ กรัยวิเชียร คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ ผ.ศ.พ.ญ. จิตติมา ฐิตวัฒน์ คณะเวชศาสคร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ให้ข้อมูลไว้ว่า โรคพยาธิชอนไชผิวหนัง (Cutaneous larva migrans) คือโรคผิวหนังที่เกิดจากพยาธิตัวกลมระยะตัวอ่อน (ส่วนมากเป็นพยาธิปากขอหรือพยาธิเส้นด้าย) ของสัตว์ พยาธิระยะตัวอ่อนจะไชไปตามผิวหนัง ชั้นหนังกำพร้าทำให้เกิดผื่นมีลักษณะเป็นเส้นนูนสีแดงคดเคี้ยวใต้ผิวหนังตาม ทางที่ พยาธิไชผ่าน เนื่องจากคนไม่ใช่สิ่งมีชีวิตที่พยาธิเจริญเติบโต พยาธิตัวอ่อนจึงเดินทางไปตามเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังโดยไม่สามารถเจริญเป็นระยะตัวแก่ในร่างกายคนได้ จนในที่สุดพยาธินั้นจะตายไปเอง พยาธิสภาพและอาการแสดงทางผิวหนังจะเป็นอยู่นานจนกว่าพยาธิจะถูกทำลายโดยภูมิคุ้มกันหรือได้รับยาฆ่าพยาธิ โรคนี้พบมากในเขตร้อน เช่น ทวีปเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ทวีปอาฟริกา ทวีปอเมริกาใต้ เป็นต้น ปรสิตที่เป็นสาเหตุคือ 1. พยาธิปากขอของแมวและสุนัข Ancylostoma braziliense (พบบ่อยที่สุด), A. caninum, A. ceylanicum,A. tubaeforme, Uncinaria stenocephala, […]

(ปัญหาสำลัก)  สิ่งแปลกปลอมในทางเดินหายเป็นปัญหาที่มีความสำคัญและอาจมีอันตรายถึงแก่ชีวิต  ได้ มักพบในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า  3  ปี  ซึ่งเป็นวัยที่มีความอยากรู้อยากเห็น สนใจชอบค้นคว้า ทดลองด้วยตนเอง จึงมักเอาสิ่งแปลกปลอมใส่ไปในช่องต่างๆของร่างกาย โดยเฉพาะช่องทางเดินหายใจอันได้แก่  รูจมูก และปาก ประกอบกับฟันกรามที่ยังขึ้นไม่ครบสมบูรณ์ทำให้ไม่สามารถบดเคี้ยวอาหารชิ้นโต ให้ละเอียดเพียงพอ จึงอาจเกิดการสำลักในระหว่างรับประทานอาหาร และวิ่งเล่นไปด้วย         ในผู้ใหญ่สามารถเกิดปัญหาสำลักได้เช่นเดียวกัน เมื่อผู้ป่วยพยายามจะทำกิจกรรมหลายๆอย่างในขณะกินอาหาร เช่น พูด, หัวเราะ  เป็นต้น  บางครั้งฟันปลอมที่ยึดติดไม่แน่นพอ อาจเลื่อนหลุดลงสู่ทางเดินหายใจหรือทางเดินอาหารโดยไม่ได้ตั้งใจเช่นเดียวกับปัญหาที่เกิดตามหลังการสำลัก ส่วนผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้มีปัญหาการกลืนอาหาร หรือกลืนได้ยากมักพบภาวะ “การสำลักเงียบ” ผู้สูงอายุที่มีโรคทางระบบประสาท  เช่น stroke, Parkinson’s, dementia  พบภาวะกลืนลำบากได้สูงถึง 50-75% และพบว่ามีภาวะสำลักเงียบร่วมได้ถึง 40 – 70 %  ส่งผลให้เกิดปอดอักเสบติดเชื้อรุนแรงตามมา ในกรณีผู้สูงอายุที่มีภาวะปอดอักเสบติดเชื้อแล้ว พบมีภาวะสำลักเงียบสูงถึง 71% และในผู้สูงอายุมากกว่า 60 ปี พบอัตราเสียชีวิตด้วยภาวะปอดติดเชื้อจากการสำลักสูงถึงเกือบ 30% เนื่องจากการสำลักเงียบไม่มีอาการแสดงให้เห็น ทำให้ผู้ป่วยรวมถึงผู้ดูแลขาดความระมัดระวังและไม่ทราบว่ามีการสำลักอาหารหรือน้ำดื่มลงในทางเดินหายใจ จนเกิดภาวะแทรกซ้อน มีความผิดปกติให้เห็นรุนแรง เช่น ภาวะปอดอักเสบติดเชื้อ (Aspiration pneumonia) ซึ่งนำไปสู่อันตรายถึงแก่ชีวิตได้ นอกจากนี้ภาวะสำลักเงียบอาจไม่สามารถพบจากการตรวจประเมินทางคลินิกได้ เนื่องจากไม่แสดงอาการขณะทำการตรวจคัดกรองและการตรวจร่างกาย ดังนั้นจึงมีความจำเป็นต้องได้รับประเมินจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยการกลืนแป้งทางรังสีหรือการส่องกล้องเพื่อตรวจหาว่าผู้ป่วยมีภาวะสำลักเงียบหรือไม่และทำการป้องกันรักษาได้ทันท่วงที กรณีผู้ป่วยมีการสำลักเงียบจนเกิดภาวะหลอดลมอักเสบหรือปอดอักเสบติดเชื้อ อาจมีอาการดังต่อไปนี้ เคล็ดลับการป้องกัน […]

อาการนอนไม่หลับ เป็นปัญหาที่พบได้ในหลายช่วงอายุ ทั้งวัยหนุ่มสาว วัยทำงาน หรือผู้สูงอายุ นอนไม่หลับเกิดได้จากหลายสาเหตุ ท่านสามารถป้องกันปัญหานอนไม่หลับได้จากการปรับพฤติกรรม เช่น ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ ในช่วงเวลาเย็นหรือใกล้เวลาเข้านอน เป็นต้น หากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมยังไม่สามารถช่วยให้ท่านนอนหลับได้ง่ายขึ้น การรับประทานยาหรือฮอร์โมนทดแทนเพื่อช่วยบรรเทาปัญหานอนไม่หลับอาจเป็นทางเลือกหนึ่ง โดยฮอร์โมนที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อให้ร่างกายเข้าสู่การนอนหลับ  คือ “เมลาโทนิน” เมลาโทนินคืออะไร? เมลาโทนิน (Melatonin) เป็นฮอร์โมนที่สร้างมาจากสมอง โดยสมองจะถูกกระตุ้นให้สร้างเมลาโทนินในเวลาที่ไม่มีแสงหรือมีแสงสว่างน้อย เมื่อถึงเวลากลางคืนสมองจะหลั่งเมลาโทนินออกมาสู่กระแสเลือด ทำให้ร่างกายรู้สึกง่วง ซึ่งปกติจะเป็นเวลาประมาณ 21.00 น.  ระดับของเมลาโทนินจะคงอยู่ในกระแสเลือดของเราเป็นเวลา 12 ชั่วโมงแล้วจะค่อยๆ ลดลงพร้อมกับการกลับมาของแสงอาทิตย์ และในเวลาประมาณ 9.00 น. ระดับเมลาโทนินจะลดต่ำลงจนวัดระดับไม่ได้ ปัจจัยใดบ้าง ที่ส่งผลต่อการสร้างเมลาโทนิน? ช่วงเวลากลางวันและกลางคืน เป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างและหลั่งเมลาโทนิน นอกจากนี้ ปัจจัยเรื่องแสงและความสว่างก็ส่งผลต่อการหลั่งเมลาโทนินเช่นกัน บางครั้งจึงเรียกฮอร์โมนชนิดนี้ว่า “Dracula of hormones” เนื่องจากเมลาโทนินจะหลั่งออกมาในเวลากลางคืน หรือเมื่ออยู่ในที่มืด มีแสงน้อย และร่างกายจะถูกยับยั้งการหลั่งเมลาโทนินเมื่ออยู่ภายใต้แสงไฟ ความสว่างของเครื่องคอมพิวเตอร์หรือหน้าจอโทรศัพท์มือถือ เป็นต้น บทบาทของเมลาโทนินต่อนาฬิกาชีวภาพ (circadian […]