ในอดีตกาลนานมาแล้ว หลายคนคงทราบดีแล้วจากบทเรียนวิชาประวัติศาสตร์ว่าจังหวัดในภาคเหนือต่างๆ ล้วนเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนา ซึ่งภาษาล้านนา (หรือภาษากำเมือง) ก็ค่อนข้างมีความคล้ายคลึงกับภาษาไทย แต่หารู้ไม่ว่าอาณาจักรล้านนานั้นอยู่ภายใต้การปกครองของพม่ามากกว่าอาณาจักรของไทยในอดีตอย่างอยุธยาเสียอีก
แม้จะมีบางช่วงที่อยุธยายกทับขึ้นมายึดเชียงใหม่ได้บ้าง บางช่วงที่เชียงใหม่และเมืองต่าง ๆ แยกเป็นรัฐอิสระ วันนี้ “เชียงใหม่นิวส์” จะมาเล่าถึงประวัติศาสตร์เมืองเชียงใหม่ที่หลายคนอาจนึกไม่ถึงว่าเมืองเชียงใหม่เคยตกอยู่ใต้อำนาจของอาณาจักรพม่ามานับ 200 กว่าปี
ในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 23 ถึงต้นศตวรรษที่ 24 เนื่องจากเป็นช่วงที่พม่าประสบปัญหาการเมืองภายใน เมื่อพม่าแก้ไขปัญหาเรียบร้อยแล้วจะยกทัพมาปราบล้านนา ซึ่งอย่างไรก็ตามส่วนใหญ่ล้านนาจะอยู่ภายใต้การปกครองของพม่า ล้านนาตกเป็นเมืองขึ้นพม่าตั้งแต่ “สมัยพระเจ้าบุเรงนอง” (พ.ศ.2101) จนถึง พ.ศ.2317 “สมัยพระเจ้าตากสิน” ล้านนาจึงตกเป็นเมืองประเทศราชสยาม ล้านนาในสมัยพม่าปกครองเป็นช่วงเวลาที่ยาวนานถึง 216 ปี ประวัติศาสตร์ในช่วงนี้แบ่งตามพัฒนาการเป็นสองสมัย
สมัยแรก ระหว่าง พ.ศ.2101 – 2207 ล้านนาในยุคนี้มีฐานะเป็นเพียงมณฑลหนึ่งของราชอาณาจักรพม่า เป็นเขตที่มีการปกครองตนเองได้ในระดับหนึ่ง เจ้าเมืองคนเดิมสามารถปกครองตนเองได้ โดยยอมอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของกษัตริย์พม่า เนื่องจากล้านนามีความแตกต่างกับพม่าทางชาติพันธุ์ ภาษา และวัฒนธรรม ต่อมาพม่าเข้าจัดการควบคุมเข้มงวดยิ่งขึ้น เพราะในสงครามระหว่างพม่ากับอยุธยา พ.ศ.2106 “พระเมกุฏิ” ไม่ได้ช่วยพม่ารับมือกับศึกจากอยุธยาอย่างจริงจัง บุเรงนองจึงปลดพระเมกุฏิออกใน พ.ศ.2107 แล้วแต่งตั้ง “พระนางวิสุทธิเทวี” ซึ่งเป็นพระชายาเป็นกษัตริย์ เมื่อพระนางวิสุทธิเทวีสิ้น “เจ้ามังนรธาช่อ” โอรสของ “บุเรงนองกับพระนางวิสุทธิเทวี” เป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่ จึงเป็นการสิ้นสุดของการปกครองเชียงใหม่ โดยเชื้อสายของ “ราชวงศ์มังราย”
ในส่วนการปกครองภายในของล้านนา คงปฏิบัติไปตามขนบธรรมเนียมประเพณีดั้งเดิมของตน พม่าจะควบคุมนโยบายที่สำคัญคือ ตำแหน่งเจ้าเมืองและผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจซึ่งอยู่ในรูปการเกณฑ์แรงงาน และการส่งส่วยไปให้พม่า อย่างไรก็ตามการปกครองของพม่ามีการควบคุมที่เข้มงวด โดยเฉพาะการเกณฑ์แรงงานทำสงครามและการส่งส่วย
สมัยที่สอง ระหว่าง พ.ศ.2207 – 2317 ประมาณ 110 ปีหลัง ฐานะของล้านนาเปลี่ยนไปกลายเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรพม่าโดยสมบูรณ์ กษัตริย์พม่าส่งขุนนางชาว พม่ามาปกครองร่วมกับชาวล้านนา กำหนดให้ขุนนางพม่ามีตำแหน่งสำคัญ และมีอำนาจอย่างแท้จริง ส่วนขุนนางล้านนาอยู่ในกำกับของขุนนางพม่า
นอกจากนั้นใน พ.ศ.2244 พม่าใช้วิธีแยกเชียงแสนออกเป็นเขตสำคัญ เพื่อทอนกำลังของเชียงใหม่ลงเนื่องจากเชียงใหม่เป็นแหล่งเคลื่อนไหวทางการเมืองต่อต้านพม่า เมืองเชียงแสนเป็นฐานที่มั่นสำคัญของพม่าจนกระทั่งพม่าหมดอำนาจในล้านนาใน พ.ศ.2347 นั่นเอง
เรียบเรียงโดย : “เชียงใหม่นิวส์”
รูปภาพและข้อมูล : www.openbase.in.th
บทความที่เกี่ยวข้อง
ร่วมแสดงความคิดเห็น